روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که نشانه های اصلی آن درد و تورم مفاصل به خصوص مفاصل کوچک دست است. شایع ترین نوع آرتروز خود ایمنی است. آرتریت روماتوئید در اثر اختلال در دستگاه ایمنی بدن (سیستم دفاعی) به وجود میآید و مفاصل کوچک مانند مچ دست و مفاصل انگشتان را درگیر میکند.بیماری روماتیسم مفصلی میتواند خطر ابتلا به اختلالات قلبی و عروقی را افزایش دهد. در حالیکه آرتریت روماتوئید یک بیماری مرگ بار محسوب نمیشود، اما افرادی که دچار بیماری روماتیسم هستند دو برابر بیشتر از کسانی که در همان سن هستند اما دچار این بیماری نیستند، در معرض خطر بروز مرگ قرار دارند. در ادامه این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور به علت، علائم و درمان روماتیسم مفصلی پرداخته شده است.
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید چیست؟
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (RA= rheumatoid arthritis) زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله میکند. این بیماری میتواند باعث بروز دردهای خاص و بدشکلی مفاصل ناشی از، از بین رفتن اتصالات مفصل شود. زمانیکه بیماری روماتیسم مفصلی درمان نشود باعث ایجاد آسیب دیدگی های دائمی به مفاصل میشود. این بیماری میتواند باعث التهابات در قست های دیگر بدن مانند چشم و ریه شود، بیماری روماتیسم مفصلی روی مفاصل هر دو قسمت بدن به یک میزان ایجاد میشود و از مفاصل کوچکی مانند مفصل مچ دست، دست، مچ پا و پا شروع میشود و به تدریج شدیدتر میشود.
علائم روماتیسم مفصلی
در بیشتر افراد این بیماری به شکلی خاموش رخ میدهد، هفتهها یا ماهها زمان میبرد تا علائم خاص خودش را نشان دهد و افراد بتوانند به دنبال درمان پزشکی بروند. نشانه های ابتدایی آن شامل خستگی، درد ماهیچه ، تب پایین، کاهش وزن و بی حسی و سوزش در دستها است.
علائم مفصلی بیماری آرتریت روماتوئید
علائم مفصلی آهسته یا ناگهانی شروع میشود و با نشانه هایی همچون درد، تورم، گرمی، درد در هنگام حرکت و محدودیت حرکت مفصل و درد بهنگام لمس و خشکی صبحگاهی در مفصل مبتلا بروز میکند. معمولا مفاصل محیطی را با توزیعی متقارن درگیر میکند. التهاب به مرور زمان باعث تخریب غضروف مفصلی و ساییدگی استخوان و به دنبال آن تغییر شکل مفصل خواهد شد. البته سیر آن میتواند کاملا متغیر باشد و ممکن است فقط یک بیماری خفیف و درگیری تعداد اندکی از مفاصل و یا یک التهاب پیشرونده شدید وجود داشته باشد. بیشتر مفاصل بین بندی انگشتان و مفاصل کف دست، مچ دست، آرنج، پا، و مچ پا درگیر میشوند. گاهی اوقات مهرههای گردنی نیز در این بیماری درگیر میشوند.
علائم خارج مفصلی بیماری آرتریت روماتوئید
در علائم خارج مفصلی، بیماران امکان دارد دچار علائم سیستمیک مانند تب، ضعف، خستگی زودرس، بیاشتهایی و کاهش وزن باشند. گاهی برآمدگیهای زیر پوست به نام ندول یا گره های روماتوئید دیده میشود. گاهی درگیری عروق و اعصاب پوست و یا سایر اعضاء بدن مثل کلیه ، ریه، طحال، کبد، بیضهها و غیره و درگیری چشمی و خونی وجود دارد.
علائم روماتیسم مفصلی دست
تورم، گرمی و قرمزی رایجترین علائم روماتیسم مفصلی دست هستند. بهطورکلی پوشش مفاصل دست تحت تاثیر آرتریت روماتوئید ملتهب میشود، که میتواند باعث تورم مفاصل و داغ شدن و حساس شدن آنها در لمس شود. در برخی افراد، تورمهای سفت به نام ندولهای روماتوئید نیز میتواند در زیر پوست اطراف مفاصل آسیبدیده ایجاد شود.
علت بیماری روماتیسم مفصلی
علل بیماری آرتریت روماتوئید ناشناخته است، سابقه خانوادگی آرتریت روماتوئید یا سایر بیماریهای خودایمن، عوامل ژنتیک، مثل نقص در دستگاه خودایمنی، جنس مونث در سنین ۵۰-۲۰ سالگی، و استرس (استرس عاطفی میتواند باعث شدید شدن بیماری شود) از عوامل افزایش دهنده خطر بروز بیماری میباشند.
عوامل افزایش روماتیسم مفصلی زانو
همانطور که بالاتر اشاره کردیم ؛ آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی است که مفاصل سراسر بدن همچون زانو را تحت تآثیر قرار میدهد. روماتیسم زانو باعث میشود مفصل زانو حساس شود، درد بگیرد و همچنین خشک، گرم و متورم شود. عوامل زیر روماتیسم مفصلی زانو را افزایش میدهد:
- جنسیت بیمار: آرتریت روماتوئید در خانمها بیشتر از آقایان است.
- سن بیمار: آرتریت روماتوئید میتواند در هر سنی بروز کند ولی شیوع آن در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سال بیشتر است.
- سابقهی فامیلی: اگر یکی از اعضای خانوادهی شما به آرتریت روماتوئید مبتلا باشد، خطر ابتلای شما به این بیماری بیشتر میشود.
- سابقه استعمال دخانیات: سیگار کشیدن خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را در افراد افزایش میدهد، بهخصوص اگر زمینهی ارثی این بیماری نیز همزمان وجود داشته باشد.
- تأثیر عوامل محیطی: با اینکه این عامل زیاد در نظر گرفته نمیشود، ولی قرار گرفتن در معرض موادی چون آزبست و سیلیس میتواند خطر ایجاد آرتریت روماتوئید را افزایش دهد.
- وجود اضافه وزن در افراد: افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر درخطر ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند بهخصوص در خانمهایی که تشخیص بیماری در آنها در سنین ۵۵ سالگی و کمتر انجامشده است.
8 مورد از عوارض بیماری روماتیسم مفصلی
در این بیماری خودایمنی سیستم ایمنی به سلول های بدن بخصوص سلول های سینوویوم مفاصل بدن حمله میکند و عوارض بیماری را ایجاد میکند. عوارض بیماری روماتیسم مفصلی به شرح زیر است:
1 – ایجاد پوکی استخوان
آرتریت روماتوئید بهخودیخود و همچنین برخی از داروهای مصرفشده برای درمان بیماری ، میتوانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را بالا ببرند.
2 – ندول های روماتوئید
این تودههای بافتی، معمولاً در اطراف مناطق تحتفشار مانند آرنج به وجود میآیند.
3 -خشکی دهان و چشمها
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، بیشتر درخطر ابتلا به سندرم شوگرن قرار دارند، عارضهای که در طی آن میزان رطوبت در دهان و چشمها کم میشود.
4- عفونت
خود بیماری و بسیاری از داروهای استفادهشده برای مبارزه با آن، دستگاه ایمنی بدن را تضعیف کرده و خطر ایجاد عفونت را به خصوص در سالمندان افزایش میدهند.
5- ترکیب غیرعادی بدن
حتی در افرادی با شاخص جرم بدنی (BMI) مناسب، نسبت چربی بدن در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، بهطور غیرطبیعی بالاست.
6 – سندرم تونل کارپال
درصورتیکه آرتریت روماتوئید مچ دست شما را درگیر کند، التهاب ناشی از آن میتواند عصب اصلی سرویسدهنده به دست و انگشتان را تحتفشار قرار دهد.
7 – مشکلات قلبی
آرتریت روماتوئید میتواند خطر سفت و مسدود شدن عروق را افزایش دهد و هم اینکه باعث التهاب کیسه دربرگیرنده قلب شود.
8 – بیماریهای ریوی
افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، بیشتر درخطر ابتلا به التهاب ریه و ایجاد بافت زخم مانند در آنها میباشند. این امر میتواند موجب تنگی نفس پیشرونده شود.
فعالیت در زمان ابتلا به روماتیسم مفصلی
- هر شب حداقل ۱۲-۱۰ ساعت بخوابید.
- به هنگام ایستادن، راه رفتن، و نشستن، بدن خود را راست نگاه دارید.
- در یک استخر کمعمق از یک طرف استخر با سرعت بهطرف دیگر آن راه بروید.
- در طی روز زمانی را اختصاص دهید برای استراحت تا علائم بیماری کمتر شود.
- تا زمانی که تب و سایر علائم بیماری از بین نرفته اند، در رختخواب استراحت کنید.
- اگر چاق هستید وزن خود را کم کنید. چاقی باعث وارد آمدن فشار به مفصل میشود.
- مفصل معلول شده را بطور غیرفعال حرکت دهید تا به این وسیله از انقباض دائمی و جمعشدگی عضلات جلوگیری شود.
- ورزش کردن بهمنظور حفظ سلامتی و داشتن عضلات قدرتمند و همچنین حفظ تحرک پذیری و انعطاف مفاصل ضروری است.
- یکی رژیم غذایی عادی و متعادل داشته باشید. استفاده از رژیمهای مد روز برای آرتریت، که اتفاقاً زیاد هم هستند، خودداری کنید.
- پیلاتس : بهمنظور تثبیت مفاصل و تقویت عضلات حمایتکننده از آنها ورزش مناسبی است. افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی که به دنبال عضلات قویترند، میتوانند از این ورزش استفاده کنند.
خبری درباره بیماری روماتیسم مفصلی و کرونا
برخی صاحبنظران در برخی از بیماریهای روماتیسمی، رد پای ویروسها را مشاهده کردند که در این راستا یکی از تئوریهای بروز بیماری روماتیسم، عفونتی است که از طریق ویروس یا باکتری وارد بدن میشود بنابراین تشابهاتی میان بیماریهای روماتیسمی و ویروسی (مانند کروناویروس) از نظر تظاهرات بالینی وجود دارد. یک فوقتخصص روماتولوژی با بیان اینکه بیماری روماتیسم مفصلی و کووید – ۱۹ به دلیل ایجاد درد مفاصل و عضلات در افراد به یکدیگر شباهت دارند، ادامه داد: ریسک ابتلا به بیماری کرونا در بیماران روماتیسمی بیشتر از افراد معمولی نیست و اصلا اثبات نشده که بیماران روماتیسمی پیشآگهی بدی داشته باشند و با بیماری بدتر و وخیمتری مواجه شوند.
بهترین قرص برای درمان روماتیسم مفصلی (5 مورد)
روشی برای درمان روماتیسم مفصلی وجود نداشته و هدف روشهای درمانی، کاهش علائم بیماری و بهبود عملکرد فرد میباشد. پزشکان فرایند درمان را هر چه زودتر و قبل از اینکه آسیب دائمی به مفاصل وارد شود شروع میکنند. هیچیک از روشهای درمانی استفادهشده، برای همهی بیماران کارآمد نیستند. به دلیل اینکه بیماری روماتیسم مفصلی هچ گونه درمان خاصی ندارد درمان های آن در طول زندگی برای کاهش علائم ،جلوگیری و کاهش آسیب دیدگی مفصل انجام میشود. داروهایی که برای درمان روماتیسم ستون فقرات مصرف میشوند عبارتند از :
- داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی بدن: این داروها باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن میشود و شامل آزاتیوپرین، سیکلوسپورین، سیکلوفسفامید،سیتوکسان است.
- انواع داروهای ضدالتهاب بدون استروئید: مانند ایبوپروفن و ناپروکسین میتواند باعث کاهش درد و التهابات ناشی از آرتریت روماتوئید شود. داروهای ضدالتهاب قوی تری هم وجو د دارد که باید با تجویز پزشک مصرف شود.
- داروهای ضدروماتیسم: داروهای ضد روماتیسم مفصلی که باعث حفظ مفاصل و بافت ها از آسیب دیدگی دائمی در بیماری آرتریت روماتوئید میشود شامل متوتریکسیت، لفلونومید، هیدروکسی کلروکویین و داروهای دیگر است.
- انواع داروهای بیولوژیکی: این داروها باعث جلوگیری از التهاباتی که ناشی از رسوب پروتئین است میشود و در سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار است که به آن سایتوکاین ها گفته میشود. این داروها شامل اتانرسپت،اینفلیکسی مب و… است.
- استروئید: داروی کورتیکواستروئید که باید با تجویز پزشک مصرف شود شامل پردنیزولون و متیل پردنیزولون باعث کنترل التهابات میشود و با تقویت سیستم ایمنی بدن آسیب دیدگی مفاصل را در بیماری آرتریت روماتوئید کاهش میدهد.
برای درمان روماتیسم مفصلی چی بخوریم؟
نقش رژیم غذایی و تغذیه مناسب در پیشگیری از خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) و کنترل و جلوگیری از تشدید بیماری انکار ناپذیر است. ممکن است غذای رژیمی نتواند درمان قطعی برای این بیماری مفصلی مزمن باشد اما انتخاب های مناسب غذایی میتواند با کنترل التهاب موجود در بدن، تأمین مواد مغذی مورد نیاز و حفظ وزن، به سلامت شما کمک کند. کنترل وزن در این بیماری نقش کلیدی دارد. زیرا اضافه وزن به مفاصل دردناک فشار میآورد و باعث میشود برخی از داروهای آرتریت روماتوئید موثر واقع نشود. برخی از غذاهایی که میتوانید برای جلوگیری از خطر ابتلا یا کنترل تشدید بیماری روماتیسم مفصلی مصرف کنید، عبارتند از:
ماهی چرب
ماهی قزل آلا، ماهی تن، ساردین، شاه ماهی و سایر ماهی های آب سرد غنی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که میتوانند به کنترل التهاب کمک کنند.
میوه ها و سبزیجات
میوه ها و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان هستند که به تثبیت و کاهش رادیکال های آزاد بدن که عامل التهاب سلولی هستند، کمک میکند. برای حفظ سلامتی در سطح عالی، هر روز انواع مختلفی از میوه های تازه یا یخ زده را بخورید اما مراقب قند موجود در سبزیجات هم باشید.
غلات کامل
جو دوسر، گندم کامل، برنج قهوه ای و سایر غلات کامل میتواند موجب کاهش خطر امکان ابتلا به بیماری قلبی شود که این مسئله با کاهش وزن و تناسب اندام، افراد مبتلا به RA یاری رسانی میکند.
نخود و لوبیا
حبوبات منبع خوبی از پروتئین هستند که برای سلامت ماهیچه مهم است و افراد مبتلا به RA مستعد از دست دادن عضلات هستند. علاوه بر این، نخود و لوبیا عملا فاقد چربی هستند و حاوی آنتی اکسیدان بوده و غنی از اسید فولیک، منیزیم، آهن، روی و پتاسیم که همگی به دلیل مزایای حفاظتی از قلب و سیستم ایمنی بدن، مناسب برای بیماری کنترل آرتریت روماتوئید شناخته میشوند. لوبیای سیاه و قرمز و نخود چشم سیاه نیز گزینه های خوبی هستند.
آجیل
آجیل ها پر از چربی اشباع نشده و سالم هستند که به دلیل خواص محافظتی قلب و مواد مغذی، عناصری مهم شناخته میشوند. پسته، فندق و بادام را امتحان کنید. هر 3 برای افراد مبتلا به RA مفید است زیرا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند. بذر کتان یکی دیگر از منابع خوب گیاهی امگا 3 است. اما در خوردن آجیل زیاده روی نکنید. چون کالری بالایی داشته و میتواند موجب اضافه وزن شده که مضر برای مبتلایان روماتیسم مفصلی است.
روغن زیتون
به جای روغن و چربی های دیگر از روغن زیتون استفاده کنید. این ماده علاوه بر چربی اشباع نشده سالم، حاوی ترکیبی به نام اولئوکانتال است که التهاب را کاهش میدهد و مانند ایبوپروفن در کاهش درد عمل میکند. اما در مصرف روغن زیتون نیز تعادل را رعایت کنید. زیرا روغن زیتون هم مانند تمام روغن ها، دارای چربی است که میتواند منجر به افزایش وزن شود.
غذاهای مضر برای روماتیسم مفصلی
در برخی موارد، مصرف برخی غذاها به عنوان مواد غذایی مضر برای آرتریت روماتوئید شناخته شده و میتواند عوارض روماتیسم مفصلی را تشدید کند. غذاهای ممنوعه در روماتیسم جزو این 4 دسته ماده غذایی قرار میگیرند و بیماران روماتیسمی باید از آنها پرهیز کنند:
- مصرف مقادیر زیادی شکر و محصولات شیرین مانند شکلات، بیسکوییت، کیک و نانهای شیرین میتواند التهاب را تشدید کند.
- مصرف غذاهای فرآوری شده مانند فرنچها، آبنباتها، شوریجات، نمکدارها و غذاهای آماده میتواند به تولید عوارض التهابی در بدن کمک کند.
- غذاهای پرسدیم و مصرف غذاهای نمکدار، ترش و تند مانند ترشیها، سسها، مکملهای غذایی حاوی نمک زیاد، غذاهای فرآوری شده و تنقلات میتواند التهاب را تحریک کند.
- مصرف غذاهای پرپروتئین حیوانی مثل مقادیر زیادی گوشت قرمز چرب، مرغ، تخممرغ و محصولات لبنی با چربی بالا میتواند به تولید عوارض التهابی در بدن منجر شود و ممکن است عوارض روماتیسم مفصلی را تشدید کند.
عاقبت بیماران روماتیسم مفصلی چیست؟
آرتریت روماتوئید (RA) به روشهای مختلفی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد. بسیاری از درمانهای جدید در کاهش یا حتی جلوگیری از پیشرفت بیماری روماتیسم موفق بودهاند. هیچ جدول زمانی دقیقی برای پیشرفت شدت روماتیسم مفصلی وجود ندارد اما بدون درمان موثر، بیماری با گذشت زمان بدتر میشود.
چگونگی پیشرفت شدت بیماری به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:
- محرکهای بیماری
- سن فرد در زمان تشخیص
- مرحلهی RA در زمان تشخیص
- هر گونه سابقهی خانوادگی RA
- وجود آنتیبادیهای خاصی در خون فرد
مرحله ۱ بیماری روماتیسم مفصلی
در طی مرحلهی ۱، به دلیل وجود التهاب در داخل مفصل، بسیاری از افراد در مفاصل احساس درد، سفتی یا تورم میکنند. هیچ آسیبی به استخوانها وارد نمیشود، اما پوشش مفصلی که سینوویوم نامیده میشود، ملتهب است.
مرحله ۲ بیماری روماتیسم مفصلی
مرحلهی ۲، مرحلهای شدت متوسط است. در این مرحله، التهاب سینوویوم باعث آسیب به غضروف مفصلی میشود. غضروف، بافتی است که انتهای استخوانها را در محل مفصل میپوشاند. در صورت آسیب دیدن غضروفها، افراد ممکن است دچار درد و از دست دادن قدرت حرکتی شوند. دامنهی حرکتی مفاصل ممکن است محدود شود. درد ممکن است در گردن هم باشد و فرد گردن درد بگیرد.
مرحله ۳ بیماری آرتریت روماتوئید
وقتی بیماری به مرحلهی ۳ رسید، بیماری شدید در نظر گرفته میشود. در این مرحله، آسیب نه تنها به غضروف بلکه به خود استخوانها نیز گسترش یافته است. از آنجا که غضروف بین استخوانها فرسوده شدهاست، آنها دچار فرسایش میشوند و درد و تورم زیادی ایجاد میشود. برخی از افراد ممکن است دچار ضعف عضلانی و کاهش تحرک بیشتری شوند. استخوان ممکن است آسیب ببیند و دچار ساییدگی شود و مقداری تغییر شکل دهد.
مرحله ۴ بیماری آرتریت روماتوئید
در مرحلهی ۴ (آنکیلوز)، دیگر هیچ التهابی در مفصل وجود ندارد. این مرحله، مرحلهی آخر روماتیسم است که مفاصل، دیگر کار نمیکنند. در مرحلهی نهایی، افراد ممکن است هنوز درد، تورم، سفتی و ازدستدادن دامنهی حرکتی را تجربه کنند. ممکن است قدرت عضلانی کاهش یابد. مفاصل ممکن است از بین بروند و استخوانها به هم متصل شوند.
مرگ بر اثر روماتیسم
تشخیص به موقع و آغاز درمان سریع در بیماری های روماتیسمی باعث میشود تا عوارض تهدید کننده زندگی ایجاد نشود. بهطور تقریبی عمر فرد مبتلا به خطرناکترین نوع روماتیسم 10 تا 15 سال کمتر از میانگین کل آن است.
خلاصه مطلب روماتیسم مفصلی
تشخیص آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه، ممکن است دشوار باشد، زیرا علائم و نشانههای اولیهی رماتیسم میتواند با بسیاری از بیماریهای دیگر یکسان باشد. پزشک متخصص روماتولوژی، در مورد علائم شما سوالاتی میپرسد و از نظر علائم شما را معاینه میکند.
سوالات متداول
چه عواملی میتوانند خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهند؟ تاریخچه خانوادگی بیماری، سن بالا، جنسیت زن، سابقه سیگار کشیدن، عفونتهای مجاری تنفسی و موقعیتهای تنش زا میتوانند عواملی باشند که خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش میدهند.
- چه میوه ای برای روماتیسم خوبه؟ میوههایی مانند توتفرنگی، آناناس، تمشک و آلوئهورا برای روماتیسم مفصلی مفید هستند.
- آیا گرمیجات برای روماتیسم خوب است؟ گرمیجات برای روماتیسم مفصلی میتوانند مفید باشند. برخی از گرمیجات معروف شامل زنجبیل، فلفل قرمز، فلفل سیاه و زیره است.
- علل ابتلا به آرتریت روماتوئید چیست؟ دقیقاً علت ابتلا به آرتریت روماتوئید مشخص نیست. اما فرضیهها نشان میدهند که عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی باعث بروز این بیماری میشوند.
- آرتریت روماتوئید چیست؟ یک بیماری التهابی مزمن است که مفاصل را تحت تأثیر قرار میدهد و منجر به درد، تورم و سفتی مفاصل میشود. این بیماری اغلب مفصل های دست و پا را درگیر میکند.
- هنگام عود بیماری چه کار کنم؟ مصرف منظم داروها طبق دستور پزشک، انجام ورزشهای سبک، قرار دادن چیزهای گرم بر روی مفصل، استفاده از کمپرس سرد مانند گذاشتن یخ و همچنین خواهش کردن از اطرافیان برای حمایت و کمک در هنگام عود بیماری روماتیسم مفصلی توصیه میشود.
- آیا بادمجان برای روماتیسم ضرر دارد؟ خیر برخی مواد غذایی مثل تره فرنگی، کدو حلوایی، بادمجان، کدو، هویج، انواع کلمها و… حاوی خواص آنتی اکسیدانی بالایی هستند که برای مقابله با روماتیسم لازم و ضروری هستند. بادمجان هم برای روماتیسم مفصلی عموماً مشکلی ایجاد نمیکند.
7 دیدگاه
[…] مانند سالمندانی که دچار سکته های قلبی و مغزی شده اند ، بیماری آرتریت روماتوئید ، سالمندان مبتلا به پارکینسون و … . برخی از مراقبین […]
[…] در ناحیه پشت یا آرتریت که خوابیدن فرد را سخت تر می […]
[…] آرتریت […]
[…] آرتریت روماتوئید در دوران کودکی […]
[…] که بیماری آرتریت روماتوئید یا بیماری مزمن مفصلی دیگری دارند ممکن است فکر کنند که […]
[…] دندانها که به مفصل فشار زیاد وارد میکند، استرس، آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت مفصلی و دیگر بیماریهای اتوایمیون، […]
[…] : بیماریهای شایعی مانند دیابت، بیماری قلبی، سرطان، آرتریت روماتوئید و بیماری […]