مركز خدمات بالینی ، مراقبتی و آموزشی در منزل پارسیان مهرپرور تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

  • info@mehrparvar.com
  • 021-44442410
شیرمادر|مرکز پارسیان مهرپرور

شیر مادر : بررسی تاثیر استرس بر شیر مادر + 3 راه درمان خشک شدن آن

احساسات منفی مادر نه تنها از طریق شیر مادر بلکه از راه چشم نیز به کودک منتقل می‌شوند. استرس و اضطراب می تواند در جنبه های مختلف زندگی افراد تاثیرگذار باشد، چه از نظر روحی و چه جسمی. استرس همچنين در زنان باردار و شیرده تاثیرگذار می باشد و روی رفتار آنها هم موثر خواهد بود، حتی به نحوی که این هورمون استرس میتواند از شیر مادر نیز وارد بدن نوزاد شود. در این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور به بررسی تاثیر استرس بر مادر شیرده و 3 راه درمان خشک شدن آن می پردازیم :

علائم استرس نوزاد

در صورتی که استرس مادر دائمی باشد، در کودکان علائمی را ایجاد می کند که عبارتند از :

  • بي خوابي
  • کم وزن گرفتن
  • نگرفتن سینه مادر
  • گریه ی طولانی مدت
  • دل پیچه، دل درد، استفراغ
  • حالت عصبی در موقع مکیدن سینه

تاثیر استرس بر شیر مادر

عصبانیت و استرس باعث می شود به اندازه کافی غذا نخورید و آب ننوشید که در نهایت باعث کاهش تولید شیر مادر می شود. عصبانیت و استرس در دوره شیردهی ، بر مقدار شیر و ترکیبات آن نیز موثر است. زمانی که دچار خشم و استرس می شوید ، در بدن هورمون های کورتیزول، آدرنالین و نورفین فرین ترشح می شود. این هورمون ها توانایی و قابلیت شما را در روبرو شدن با استرس افزایش می‌ دهند. ولی در بلند مدت، آثار منفی بر جسم و روان شما می گذارند. همچنین، زمانی که در شرایط پر استرس هستید :

  • فرصت کافی برای شیردهی منظم به نوزاد را ندارید.
  • مقدار شیر تولیدی کاهش می یابد.

بیماری مادر و مصرف دارو نیز در مادران ایجاد تنش و اضطراب نموده و ميزان شیر آنها را کاهش می دهد. هورمون کورتیزول که در شرایط پر تنش در بدن آزاد می شود: بر روی ترکیبات شیر اثر می گذارند و آن را تغيير می دهد. همچنین استرس می تواند جریان خون یا شیر مادر را کاهش دهد. اما معمولاً باعث نمی شود که شیر مادر خشک شود. قبل از شیر دادن به نوزاد خود تا جایی که می توانید استرس خود را کاهش دهید.

نکته : حالت عصبی نوزاد تازه متولد شده در موقع مکیدن سینه می تواند نشانه ای از استرس مادر باشد.

راه هایی برای کاهش استرس

1- موزیک گوش دهید

گوش دادن به موسیقی آرامش بخش می تواند باعث کاهش فشار خون، ضربان قلب و اضطراب شود. لیستی از این دسته آهنگ ها یا صداهای طبیعت را جمع آوری نمایید. سپس به ذهن خود اجازه دهید تا روی ملودی، آلات موسیقی، یا خواننده این قطعه تمرکز نماید.

 

توجه : گوش دادن به موزیک آرام و کلاسیک به مدت ۳۰ دقیقه ،  اثر آرام بخشی معادل دریافت ۱0 میلی گرم دیازپام دارد.

2- تحرک داشته باشید

برای رسیدن به آرامشی که در یک دونده به وجود می آید، نیاز به دویدن نمی باشد. تمامی ورزش ها، از جمله یوگا و پیاده روی، می تواند ، افسردگی و اضطراب را با کمک به انتشار مواد شیمیایی مفید مغز کاهش دهد. شما می توانید این کار را با یک پیاده روی سریع آغاز نمایید.

3-  ذهن خود را آرام نمایید

یک استراحت مختصر برای ذهن شما، روشی بسیار موفق در کم کردن یا کنترل استرس است. مثلا : تصور کنید روی شن داغ ساحل دریا دراز کشیده اید. باد خنکی از سمت دریا به سوی شما می وزد و موج ساحلی در کنار شما غلت می خورد.

4- دوش آب گرم بگیرید

آب گرم برای کم کردن اضطراب مفید می باشد. زمانی که مضطرب و عصبی می شویم ، جریان خون در دست ها و پاهای ما کم می شود. آب گرم، جریان خون را به حالت اول برمی گرداند و بدن را متقاعد می نماید که ، در وضع خوبی به سر ببرد و آمادگی استراحت داشته باشد.

5- به نقاط دور دست نگاه نمایید

زمانی که چند لحظه از پنجره به نقاط دور دست، نگاه نمایید.  چشمان شما آرامش پیدا می کنند. در نهایت اگر چشمان شما آرامش یابد، شما هم آرامش پیدا می کنید.

دلایل خشک شدن یک دفعه ای شیر مادر

  • بیماری
  • استرس
  • تغذیه نامناسب
  • مصرف مواد الکلی
  • مصرف کافئین زیاد

روش های طبیعی برای جلوگیری از خشک شدن شیر مادر

اگر نوزاد شما به خوبی سینه شما را نمی گیرد و شما نگران خشک شدن شیر خود هستید کارهای زیر را انجام دهید:

الف) موقعی که نوزاد خواب است از همان سینه ای که نمی گیرد به نوزاد خود شیر دهید. در موارد دیگر از سینه ای که می خورد شیر دهید و بعد کودک را آهسته به سمت پستان دیگر جا به جا کنید.

 

ب) اگر نوزاد شیر نخورد حتما پستان را شست و شو دهید و شیر را با قاشق به نوزاد خود بدهید.

ج) می توانید گاهی وقت ها که نوزاد نوک سینه را نمی گیرد با آب قند شیرین کنید. مواد غذایی که باعث جلوگیری از خشک شدن شیر مادر می شود:

  • آب هندوانه باعث افزایش شیر مادران شیرده می شود.
  • خوردن کاهو با سرکه شیره در ازدیاد شیر تاثیرگذار است.
  • دم کرده ی تخم شوید برای زیاد شدن شیر خانم‌ها موثر است.
  • آب سیرابی هم شیر خانم‌ها را زیاد و هم معده را قوی می کند.
  • استفاده جوشانده گل بابونه در ازدیاد شیر بانوان مؤثر می باشد.
  • گندم را بو دهند با دانه های کنجد و خشخاش و نبات، قاووت کرده میل نمایید.
  • خوردن تخم ترب به میزان 2 گرم در شبانه روز باعث افزایش دادن شیر می شود.
  • خوردن دانه لوبیا پخته، به صورت های غذایی، زیاد کننده ی شیر بانوان می باشد.
  • مواد غذایی موجود در اسفناج برای افزایش دادن شیر بانوان کاملاً مؤثر می باشد.
  • شوید و تخم شوید اثر آرام بخش در ناراحتی های عصبی دارد و افزاینده شیر بانوان می باشد.
  • آبگوشت که دارای نخود و لوبیا می باشد، به همراه 200 گرم سرکه شیره در آن مخلوط کنید و میل نمایید.

راههای درمان خشک شدن شیر مادر

اگر متوجه کم شدن یا خشک شدن شیر مادر شدید، به نکات زیر عمل نمایید :

1- پستان را پمپ کنید

افزایش دفعات پمپاژ می توانند کمک کننده باشد. پس از هر دفعه تغذیه با شیر مادر ، سینه ها کاملاً خالی شوند. اگر نوزاد گرسنه نباشد هر 2 ساعت در روز سینه را پمپ نمایید. تا عرضه و تقاضا افزایش پیدا کند و شیر بیشتری تولید گردد.

2- پمپاژ را دوچندان نمایید

پس از اینکه به نوزاد شیر دادید و الباقی شیر را پمپ کردید، نوزاد را بخوابانید. بعد یک لیوان آب بنوشید، 20 دقیقه صبر کنید و مجدد پستان را پمپ نمایید. این کار را هر بار پس از شیردهی به مدت 24 تا 48 ساعت انجام دهید.

3- از محصولات تولید شیر استفاده نمایید

خوردن بلغور جو دو سر می تواند به افزایش شیر مادر کمک نماید. همچنین محصولاتی مثل کودکی و چای می توانند مقدار شیر را افزایش دهند.

دلایل خشک کردن شیر مادر به صورت عمدی قبل از 2 سالگی

  • مادر می خواهد به سرکار خود بازگردد.
  • کودک از خوردن شیر مادر به تنهایی راضی نمی باشد.
  • شروع خوردن یک دارو که می تواند از طریق شیر عبور کند و نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد.
  • برای بعضی ها، تغذیه با شیر مادر می تواند خیلی ناراحت کننده باشد و یا بدن آنها را تحریک نماید.
  • برای برخی از کودکان خوردن شیر از نوک پستان مشکل است و باعث می شود کودک به خوبی تغذیه نشود.
  • مقدار تولید شیر ممکن است برای نوزاد کافی نباشد، غذاهای تکمیلی دیگر می تواند این مشکل را حل نماید.

راه هایی برای خشک شدن شیر مادر

برای متوقف ساختن ترشح شیر درون سینه، می توانید هم از داروهای گیاهی و هم از داروهای شیمیایی استفاده نمایید.

1) گیاهان دارویی مؤثر برای خشک شدن شیر مادر

الف) مریم گلی : گیاه مریم گلی در خشک شدن شیر تأثير بسیار زیادی می گذارد. دمنوش مریم گلی هم یکی از بهترین دمنوش هایی است که میتوانید نوش جان کنید. همچنین استفاده چای گیاهی که حاوی مریم گلی باشد، برای این منظور سفارش می شود.

توجه : برای جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی ناشی از استفاده مریم گلی، ابتدا اندازه کمی از آن را استفاده کنید. در صورتی که هیچ عوارضی را مشاهده نکردید، استفاده آن را ادامه دهید.

ب) کلم : برگ های کلم اگر طولانی مدت استفاده شوند میتوانند تولید شیر مادر را مهار کنند. برای استفاده از کلم : برگ های یک کلم سبز را جدا کرده و شست و شو دهید. برگ را در یک ظرف بگذارید و ظرف را در یخچال بگذارید تا خنک شود. قبل از گذاشتن سوتین، برگ کلم را روی پستان قرار دهید. هر دو ساعت یکبار یا زمانیکه برگ ها شل شدند، آنها را تعویض نمایید.

توجه : برگ ها همان طور که به کاهش تولید شیر کمک می کنند می توانند تورم را نیز کم کنند. آن ها همینطور برای کاهش علائم زگیل در ابتدای شیردهی استفاده می شود.

2) خشک شدن شیر مادر با استفاده از دارو

الف) ویتامین B : دزهای بالای ویتامین B- 1، B- 6 و B- 12 می تواند برای کمک به خشک شدن شیر مادر تاثیرگذار باشد. پیش از آغاز استفاده از مکمل ویتامین، با ارائه دهنده خدمات بهداشتی یا مشاوره تغذیه صحبت نمایید.

ب) قرص بروموکریپتین : قرص بروموکریپتین یکی ديگر از دارو هایی است که به خشک کردن شیر سینه کمک می نماید. اما معمولاً به دلیل عوارض جانبی که دارد، تجویز نمی شود.

عوارض جانبی :

  • یبوست
  • استفراغ
  • سرگیجه
  • گرفتگی عضلات

ج) قرص کابرگولین : قرص کابرگولین یکی از دارو هایی است که عمدتاً برای خشک کردن شیر مادر استفاده می گردد. این قرص تولید پرولاکتین را متوقف می کند و به این صورت بر کاهش و بعد قطع ترشح شیر تأثير می گذارد. ميزان دوز لازم این قرص برای قطع کامل شیردهی سینه، بستگی به بدن شخص دارد و بین زنان مختلف متفاوت می باشد.

توجه :

  • استفاده از پروژستین لزوما تأثیری بر کاهش شیر ندارد.
  • قرص های ضد حاملگی دارای هورمون استروژن امکان دارد برای سرکوب شیر مادر تاثیر گذار باشد.

خشک شدن شیر مادر به روش طبیعی

چه زمانی طول می کشد تا خشک شدن شیر مادر اتفاق بیفتد؟ بستگی به روشی که استفاده میکنید، و این که چه مدت شیردهی نموده اید دارد. معمولا چند روز یا چند هفته یا چند ماه طول می کشد، بسته به شیوه سرکوب شیردهی و ميزان شیر فعلی شما دارد. بعد از این که بیشتر شیر مادر از بین رفته است، امکان دارد چند ماه بعد هم چنان شیر را تولید نمایید. در صورتی که شیر شما بدون هیچ علتی مجدداً بازگشت، با پزشک خود صحبت نمایید. برخی راههای طبیعی برای خشک شدن شیر مادر :

  • سوتین تنگ تر و سفت بپوشید.
  • سینه ها را مالش ندهید یا تحریک نکنید.
  • از گرفتن دوش آب خیلی گرم خودداری نمایید.