رفلاکس معده در سالمندان اختلالی است که اکثر آنان تجربه می کنند. این اختلال اغلب با سوزش سر دل همراه است. در واقع رفلاکس به بازگشت اسید معده گفته می شود. این اختلال آسیب های زیادی می تواند ایجاد کند مانند سرطان مری و… در این مقاله به هرآنچه در رابطه با رفلاکس اسید معده باید بدانید پرداخته ایم. علائم رفلاکس، تشخیص، درمان دارویی و خانگی و… به تفصیل توضیح داده شده است.
رفلاکس معده در سالمندان چیست؟
به آسیب مخاطی ناشی از رفلاکس (برگشت) غیر عادی محتویات معده (مواد اسیدی) به درون مری اطلاق میگردد. رفلاکس معده در تعریف غیرتخصصی با عنوان ترش کردن در میان مردم شناخته می‌شود و افراد در طول عمر خود حداقل چندین بار آن را تجربه می‌کنند. مری لوله‌ای است که معده را به حلق متصل می‌کند؛ در انتهای مری دریچه‌ای عضلانی وجود دارد که تنها به هنگام فرآیند بلع باید باز باشد، باز شدن آن در خلال پروسه‌ی هضم یا زمانی که مقدار اسید در معده بالاست سبب وارد شدن محتوای اسیدی معده به مری می‌شود، در این هنگام فرد سوزشی را در قسمت فوقانی معده‌ی خود احساس می‌کند. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد ضعیف شدن ماهیچه‌ها از موارد اجتناب ناپذیری است که افزایش سن با خود به همراه دارد و به این علت رفلاکس معده در سالمندان رایج است.
چرا رفلاکس معده ایجاد می شود؟
هنوز به درستی علت ایجاد رفلاکس مشخص نشده اما به خوبی می دانیم که برخی عوامل باعث بروز و تشدید رفلاکس می شوند. مهمترین این عوامل عبارتند از:
- مصرف غذاهای حاوی ادویه و سیر و پیاز و نگهدارنده های نظیر سوسیس و کالباس و سایر آنچه که به Fast food معروف هستند.
- مصرف نانهای که خمیر آنها به خوبی نمی پزد مثل نان باگت، نان سفید و نان بربری
- مصرف زیاد چای به خصوص اگر پررنگ بوده و تازه دم نباشد (به مقدار زیاد)
- سریع غذا خوردن و کامل نجویدن غذا یا غذا خوردن با استرس و نگرانی
- مصرف انواع سس های چرب و پرنمک (به خصوص سس قرمز)
- پرخوری و یا نداشتن الگوی مناسب غذایی در سالمندان
- مصرف ادویه و فلفل زیاد، سیب زمینی سرخ شده
- مصرف مرکبات ترش (مثل پرتقال و نارنگی ترش)
- مصرف کافئین زیاد (شکلات، قهوه، نسکافه)
- مصرف غذاهای بسیار چرب، تند و شور
- چاقی در سالمندان و افزایش وزن
- مصرف الکل و نوشابه های گازدار
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
- استرس و فشار روانی و عصبی
- پوشیدن لباسهای تنگ
نشانه‌ها و علائم رفلاکس معده در سالمندان چیست؟
در ادامه این مقاله به بررسی علائم ریفلاکس یا رفلاکس معده در سالمندان می پردازیم و در صورتی که تجربه این موضوع را داشته اید حتما به پزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که اگرچه علائم مهم رفلاکس، ترش کردن و سوزش زیر جناغ سینه است، اما بسیاری از بیماران مبتلا به رفلاکس، این علائم را ندارند و فقط از سایر علائم ذکر شده شکایت می کنند.
- نارسایی بلع
- درد در هنگام بلع
- حالت تهوع و استفراغ
- درد در محل قفسه سینه
- ترشح بیش از حد بزاق در دهان
- سرفه، خشن شدن صدا و احساس مزه تلخی در دهان
- سوزش سردل و جناغ سینه (این سوزش پس از خوردن غذا و یا در ساعات پیش از خواب تشدید می‌شود)
درمان دارویی رفلاکس معده
نوع درمان پیشنهادی پزشک به علائم و سابقه سلامتی شما بستگی دارد. درمان های متداول شامل موارد زیر است :
- جراحی برای نیروبخشی و تقویت
- داروهایی مانند باکلوفن (Kemstro) برای تقویت LES
- مهار کننده های پمپ پروتون مانند اسموم اسفرازول (Nexium) و امپرازول (Prilosec) برای کاهش تولید اسید معده
- مسدود کننده های گیرنده هیستامین -۲ مانند فاموتیدین (پپسید) و رانیتیدین (Zantac)برای کاهش تولید اسید معده
۸ درمان گیاهی رفلاکس معده در سالمندان
برای درمان بیماری رفلاکس معده در سالمندان می توان از برخی روش های درمان خانگی استفاده کرد که در ادامه این مقاله به آنها می پردازیم.
۱- استفاده از آلوئه ورا برای درمان رفلاکس معده
عصاره‌ی آلوئه‌ورا به هضم غذا کمک می‌کند و برای درمان التهاب مفید است. این ماده به کاهش تحریک حاصل از برگشت اسید معده کمک می‌کند. آلوئه‌ورا حاوی موادی مانند پولی‌ساکاریدها و گلیکوپروتئین‌هاست که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. در عین حال پولی‌ساکاریدها به ترمیم پوست کمک می‌کنند و گلیکوپروتئین‌ها برای کاهش درد و التهاب مفید هستند. می توان از پرستار سالمند خواست در صورت بروز این علائم از عصاره این ماده استفاده کند. خوردن ژل آلوئه‌ورا پیش از غذا مفید است. پرستار سالمند می تواند مقداری از این ژل را به همراه چای یا آبمیوه به سالمند بدهد. آب آلوئه‌ورا شامل ویتامین‌های مختلف، موادمعدنی و آنزیم‌های مفید برای سیستم ایمنی است. همچنین این گیاه، شامل فیبر است که به تنظیم حرکات روده و کاهش یبوست نیز کمک می‌کند.
۲- استفاده از شیرین بیان برای درمان رفلاکس
این گیاه معده را با یک ماده ژل مانند پوشش می‌دهد و از تحریک آن جلوگیری می‌کند. این گیاه به صورت تنتور یا چای در دسترس است. ریشه‌ی شیرین بیان به صورت چای و قرص در بازار موجود است. این گیاه باید با مشورت پزشک استفاده شود زیرا حاوی ماده‌ای به نام گلیسیریزین است که ممکن است عوارض ناخواسته به همراه داشته باشد. علاوه بر این شیرین بیان برای کاهش فشار خون نیز مفید است. قرص‌های جویدنی که از گیاه تهیه می‌شود نیز ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. این ماده باید با بزاق دهان مخلوط شود و به شکل کپسول تاثیری ندارد. قرص‌های جویدنی ۱ تا ۲ بار در روز پیش از غذاها باید مصرف شود.
۳- سنبل ختایی درمان خانگی رفلاکس معده در سالمندان
گیاهی دارویی است که ریشه، میوه و دانه‌های آن خواص دارویی دارد.این گیاه به همراه ۵ گیاه دارویی دیگر مصرف می‌شود و در بهبود نشانه‌های ریفلاکس معده بسیار مفید است. عصاره‌ی آن را با عصاره‌ی سیر و هویج و رازیانه مخلوط کنید و سه بار در روز هر بار یک میلی‌لیتر از آن را استفاده کنید.
۴- زیره برای درمان خانگی رفلاکس معده در سالمندان
خواص التیام بخش دارد. دانه و روغن هم برای درمان سوزش سرِدل استفاده می‌شود. علاوه بر این زیره ضد یبوست و ضد باکتری‌های مضر بدن است، به هضم غذا کمک می‌کند و درد معده و روده را بهبود می‌بخشد. همچنین زیره برای درمان سندروم روده‌ی تحریک و سوءهاضمه بسیار مفید است. می توان از پرستار سالمند خواست در طبخ غذاه از زیره استفاده کند.
۵- بابونه برای درمان رفلاکس معده
گل این گیاه در داروها استفاده می‌شود. ماده شیمیایی موجود در این گیاه سبب کاهش التهاب می‌شود.. استفاده طولانی مدت از این گیاه ممکن است سبب بروز حساسیت شود.
۶- بادرنجبویه درمان خانگی رفلاکس معده در سالمندان
برای درمان نفخ معده و روده استفاده می‌شود. استفاده از این گیاه عوارض جانبی ندارد اما در صورتی که با گیاهان دیگر استفاده شود ممکن است سبب حساسیت پوستی مانند راش یا خارش پوستی شود.
۷- درمان طبیعی رفلاکس معده در سالمندان : خار مریم
برای درمان موقتی سوزش سرِدل استفاده می‌شود. چون سرشار از کلسیم است برای ریفلاکس اسید معده مفید است. اما بیشتر از ۲۰۰ گرم از شیره‌ی آن نباید مصرف شود.
۸- نعناع درمان طبیعی رفلاکس معده
سبب کاهش زخم‌های گوارشی و نشانه‌های آن می‌شود. در این مورد باید حتماً از کپسول‌های روکش دار ۲ تا ۳ بار در روز مصرف کرد. هر کپسول حاوی ۰٫۲ میلی‌گرم عصاره (اسانس) نعناع است.