مركز خدمات بالینی ، مراقبتی و آموزشی در منزل پارسیان مهرپرور تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

  • info@mehrparvar.com
  • 021-44442410
تقویت حس بویایی و چشایی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

تقویت حس بویایی و چشایی : علل کاهش بویایی و چشایی (+ تقویت بویایی و چشایی بعد از بیماری ها)

تقویت حس بویایی و چشایی در بیماران چگونه امکانپذیر است؟

تقویت حس بویایی و چشایی نیازی است که در افراد و در سنین مختلف احساس میشود، تقویت حس بویایی بعد از کرونا و حس چشایی بعد از بیماری ها مهم است. در این دوران که علائم ابتلاء به سرماخوردگی، آنفولانزا و کووید-19 به مسئله ای مورد بحث تبدیل شده و متخصصان این زمینه اقدام به شفاف سازی اینگونه علائم در راستای تشخیص درست بیماری بر اساس شرح حال میکنند، از دست دادن يا اختلال حس بويايي و چشايي به شدت ميتواند كمك كننده باشد.  بیماران COVID-19 در مقایسه با بیماران بدون کووید-19، 27  برابر بیشتر دچار از دست دادن بویایی می شوند. در این مقاله از سایت مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور به میزان شایع بودن این علامت در بین مبتلایان، چگونگی ایجاد آن و راه های درمان و کمک به بازگشت سریعتر حس بویایی و چشایی خواهیم پرداخت.

حس بویایی چیست؟

زمانی شما نفس می کشید مولکول های هوا را از طریق سوراخ های بینی استنشاق می کنید. عصب بویایی در انتهای بینی بصورت یک تکه بافت پوستی است این اعصاب عامل اصلی حس کردن بو است وقتی یک مولکول بو استنشاق می شود در لایه ی مخاطی که عصب بویایی را پوشانده گیر میکند در همین حین پیغام از طریق عصب بویایی به مغز ارسال میگردد و شما بو را تشخیص می دهید.حس بویایی ممکن است گاه بصورت دائم و گاه بصورت موقت از بین برود.

حس چشایی چیست ؟

وظیفه دستگاه چشایی، حس مزه و درک مولکول های خاصی در مواد خوراکی و مصرفی توسط انسان است .حس چشایی یکی از حواس پنجگانه است. بر روی زبان و در دهان انسان برآمدگی های کوچک زیادی به نام پاپیلار وجود دارد که با چشم قابل رویت هستند و هر یک از پاپیلارها دارای صدها جوانه طعم دار است به جز پاپیلار های کریستالی که در آنها جوانه چشایی موجود نیست ؛ این جوانه ها در پشت و جلوی زبان و همچنین کام و دو طرف دهان و در گلو قرار دارند و هر جوانه حدود ۱۰۰ گیرنده طعم دارد.تقویت حس چشایی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

علائم کاهش حس بویایی

  • آبریزش بینی
  • سوزش بینی و زبان
  • سردرد های میگرنی
  • خشکی چشم ها و دهان
  • وجود ترشحات پشت حلق
  • ایجاد مشکلات تنفسی در فرد
  • از بین رفتن حس چشایی فرد
  • مبتلا شدن به عفونت های قارچی
  • تغییر کردن میزان درجه حساسیت به بو
  • تغییر کردن میزان درجه حساسیت به مزه غذاها
  • قادر نبودن به تشخیص و حس کردن مزه های تند و شیرین و شور

علل از دست دادن حس بویایی

اصطلاح پزشکی کربویی یا (anosmia)  به از بین رفتن حس بویایی اشاره دارد. از آنجا که حس‌های چشایی و بویایی به هم مرتبط هستند، بنابراین بسیاری از اختلالات حس بویایی با کاهش حس چشایی نیز همراه است. کربویی یا کاهش حس بویایی می تواند علل مختلفی داشته باشد.

مانند: عفونت‌ها، انسداد یا آسیب دیدن بینی و یا آسیب به مغز و سیستم عصبی. از دست دادن حس بویایی ممکن است موقت باشد، مانند برخی از عفونت‌ها، یا دائمی.

علاوه بر این، تحریک غشاهای مخاطی بینی به دلیل استعمال دخانیات، استنشاق آلاینده‌ها یا سموم و یا به دلیل عفونت‌ها می‌تواند بر توانایی درک بوها تأثیر بگذارد. آن مقدار از کاهش حس بویایی که به دلیل افزایش سن و پیری رخ می‌دهد، طبیعی است. بعضی اوقات، سرماخوردگی، عفونت سینوسی یا آنفولانزا می‌تواند منجر به کاهش توانایی درک بو شود. علاوه بر این‌ها، آلوده شدن به ویروس کووید 19 یا کاهش حس بویایی در اثر بیماری کرونا نیز اخیراً گزارش شده است .

علل کاهش حس بویایی و چشایی در سالمندان

در سالمندان به دلیل کم شدن حس بویایی و همچنین چشایی بی اشتهایی اتفاق می افتد. برای سالمندان غذاها دیگه عطر بوی سابق را ندارند. شکایت از کاهش حس بویایی یا چشایی از معمول ترین دغدغه ها در بین میانسالان و سالمندان می باشد. حس بویایی باعث لذت بردن بیشتر از زندگی می شود. همین موضوع باعث اختلال در تغذیه سالمندان می شود.کاهش حس بویایی و چشایی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرورچیزی در حدود ۹۰‌ درصد حس چشایی به حس بویایی مرتبط است. همچنین نباید قدرت بویایی، برای آگاهی پیدا کردن از خطرات از جمله دود، نشت گاز و فاسد شدن غذا نیز نادیده گرفت. چه چیزی باعث کاهش این دو حس در دوران میانسالی خواهد شد. از جمله دلائل کاهش این حواس، استفاده از  برخی داروها می باشد که روی اعصاب حس چشایی تأثیر می‌گذارد. برخی ضربه‌ها به سر، مانند تصادف‌ نیز باعث می‌شود که پیاز بویایی دچار مشکل شود. برخی  اختلالات حس چشایی به‌دلیل تغییر در جوانه‌های حس چشایی و بد عمل کردن غدد بزاقی می باشد.

کاهش حس بویایی چه خطراتی برای افراد دارد؟

  • مبتلا شدن به برخی بیماری های عصبی نظیر آلزایمر و پارکینسون
  • ایجاد تأثیر منفی در کیفیت زندگی فرد و کاهش امید به زندگی در افراد
  • افسردگی ، کاهش وزن و سوء تغذیه فرد در پی عدم لذت کافی از غذا خوردن
  • کاهش حس بویایی باعث می شود تا فرد نتواند بوهای خطرناک مانند نشت گاز و غذاهای فاسد شده را تشخیص دهد.

7 راهکار طلایی بهبود حس بویایی

راهکارهای زیادی برای درمان حس بویایی وجود دارد. یکی این است که حس بویایی ارتباط نزدیکی با حس چشایی شما دارد. همه ما می دانیم که احساس داشتن طعم بد در دهان ما یا یک بینی پر از چاشنی باعث می شود حتی معطر ترین طعم ها برای ما بی مزه باشد.  در ادامه چند راهکار تقویت حس بویایی را بررسی می کنیم :

1 – توجه بیشتر به آنچه که بو می کنید.

هر  چه بیشتر از حواس خود استفاده کنید، بهتر کار می کنند. بیاموزید که چگونه بوها را توصیف کنید. برای انجام تمرینات اضافی، به شخصی بگویید که در حالی که چشم خود را بسته اید چیزهای مختلفی را نزدیک بینی شما نگاه دارد و ببینید که آیا می توانید بوها را شناسایی کنید.

تقویت حس بویایی بعد از کرونا | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

2 – یادآوری بوها و آموزش به بینی

برای حس بویایی خود یک رژیم آموزشی انجام دهید. با انتخاب چهار بوی دلپذیر مانند قهوه تازه ، موز ، صابون یا شامپو و پنیر آبی شروع به کار کنید. سپس هر روز یک دقیقه زمان بگذارید و هر کدام را بطور جداگانه بو کنید تا گیرنده های داخل بینی شما تحریک شوند. سعی کنید این کار را هر روز چهار تا شش بار تکرار کنید.

3 – تقویت حس بویایی و چشایی با ورزش

علت نامشخص است اما حس بویایی ما بعد از ورزش بهتر عمل می کند. به اندازه کافی ورزش کنید زیرا ورزش عملکردهای مغز را بهبود می بخشد یا به دلیل کمک به سلامت عمومی بهتر است.

4 – استفاده از اسپری های بینی

اگر احساس از دست دادن حس بویایی در اثر اختلالات انسداد مانند احتقان یا تب یونجه ، آلرژی ، عفونت سینوس یا پولیپ بینی دارید ، برای بهبود حس بویایی ، لازم است که موضوع زمینه ای را درمان کنید. با پزشک خود در مورد استروئیدهای بینی صحبت کنید ، این ممکن است به پاک کردن بینی شما کمک کند و به شما در تنفس و بوی بهتر کمک کند.

5 – استفاده بیشتر از روی و ویتامین B12 در رژیم خود

هیپوسمی (اصطلاح پزشکی برای حس بویایی مختل شده) گاهی با کمبود روی و ویتامین B12 در گیاهخواران ارتباط دارد. برای تقویت حس بویایی خود ، سعی کنید غذاهای سرشار از روی مانند عدس ، تخمه آفتابگردان ، حبوبات بخورید و یک مکمل مولتی ویتامین که حداقل 7 میلی گرم روی در روز است را در نظر بگیرید.

تقویت حس بویایی و چشایی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

6 – پرهیز از قرار گرفتن در معرض بوی بد

طولانی مدت قرار گرفتن در معرض بوی بد باعث می شود که حس بویایی شما کاهش یابد. به عنوان مثال ، کسی که هر روز با کمپوست کار می کند ممکن است با گذشت زمان نسبت به بو حساس شود. سعی کنید از طولانی قرار گرفتن در معرض بوی قوی خودداری کنید و اگر مجبور هستید در اطراف آنها باشید، استفاده ماسک بر روی بینی و دهان خود را در نظر بگیرید. پوشیدن ماسک می تواند به کاهش برخی از بوها کمک کند.

7- پرهیز از مصرف غذا و مایعات داغ برای تقویت حس بویایی و چشایی

غذاها و مایعات داغ می توانند به جوانه های طعم شما آسیب بزنند و باعث کاهش یا از بین رفتن حس بویایی و چشایی شود.

تقویت حس چشایی

اغلب اوقات، تغییر سبک زندگی تمام چیزی است که شما برای بهبود حس چشایی لازم دارید. اگر سیگاری هستید، ترک سیگار باعث می‌شود که حس چشایی شما تقویت شود و دوباره مانند سابق شود. افراد سیگاری بعد از ترک سیگار حس چشایی‌شان بر می‌گردد. بهداشت مناسب دندان همچنین می‌تواند حس چشایی را تقویت کند. التهاب لثه آغاز بیماری لثه است که وقتی جرم روی خط لثه شما باقی می‌ماند ایجاد می‌شود. از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌توانید جرم دندان خود را از بین ببرید. دندان‌های خود را از پوسیدگی و ابتلا به بیماری محافظت کنید و همچنین حس چشایی خود را تقویت کنید.

درمان کاهش حس چشایی

درمان بیماری‌های زمینه‌ای که باعث اختلال چشایی می‌شود می‌تواند روند بهبود این اختلال را تسریع کند. عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی، عفونت غدد بزاقی و عفونت‌های گلو را می‌توان با مصرف آنتی بیوتیک درمان کرد. علائم سرماخوردگی، آنفولانزا و رینیت آلرژیک که بر چشایی تأثیر می‌گذارد، می‌تواند با داروهای ضداحتقان یا آنتی هیستامین برطرف شود. پزشک شما ممکن است داروهایی را برای کاهش علائم اختلالات سیستم عصبی و یا بیماری خودایمنی که باعث اختلال در چشایی می‌شود تجویز کند.

مواد غذایی برای تقویت حس چشایی

آش های ساده و شورباهای تهیه شده از گوشت ( بز، بلدرچین، جوجه، مرغ و گوشت های زودهضم )، دمنوش بادرنجبویه و دمنوش گل گاوزبان، استعمال مشک و عطر گل محمدی، خوردن خوراکی های حاوی خردل و زعفران، مصرف مغزهای آجیلی مانند گردو و پسته. مصرف مواد غذایی با مزاج گرم و استفاده از روغن هایی با طبع گرم مانند روغن سیاهدانه در بینی گیرنده های حسی را تقویت می کند . برای کاهش غلظت و سردی انواع گوشت نیز می توانید آن را با سماق و آب نارنج استفاده کنید . مصرف مایعات و غذاهای گرم در زمان ابتلا به سرماخوردگی برای برگشت حس چشایی و بویایی لازم است و رطوبت و مواد لزج و غلیظ را می کاهد .