تب ناراحت کننده و گاهی دردناک است، اغلب تب شبانه بدتر هم میشود و می تواند خواب انسان را به هم بزند. اما تب در سالمندان بدترین اتفاق نیست. البته پرستار سالمند یا اطرافیان سالمند که زمانی وجود تب در سالمندان را تجربه کرده اند این موضوع را تایید نمی کنند ! معمولا تب کردن یعنی دفاع بدن در برابر عفونت. بنابراین تب چیز خوبی است. تب نشانهی خوبی است که سیستم ایمنی بدن سالمند بهخوبی کار میکند. البته این باعث نمیشود حس بهتری درمورد تبکردن پیدا کنید از این رو در این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور ضمن بیان علل تب در سالمندان چند روش برای درمان تب در سالمندان را بررسی می کنیم.
موضوعاتی که بررسی می کنیم به شرح زیر است :
- دمای طبیعی بدن انسات
- تب سالمندان نشانه چیست؟
- علل تب در سالمندان
- 5 روش خانگی درمان تب در سالمندان
- روش های درمان تب در سالمندان
دمای طبیعی بدن چند است ؟
دمای طبیعی بدن انسان که از راه دهان و در حالت استراحت اندازهگیری شود برابر است با ۰٫۴±۳۶٫۸ درجهٔ سلسیوس. به این ترتیب هر دمایی که از طریق دهان اندازهگیری شود و بین ۳۶٫۴ و ۳۷٫۲ باشد طبیعی است. با این وجود، موارد بسیاری هستند که در تغییر دمای بدن نقش دارند؛ و باید هنگام اندازهگیری مورد توجه قرار گیرند.
- سن
- دمای اتاق
- لباسهای فرد
- ساعات مختلف در طول روز
دمای بدن در طول شبانهروز بهطور طبیعی تغییر میکند. کمترین دمای بدن در حدود ساعت ۴ صبح، و بیشترین دما حدود ساعت ۱۸ میباشد.
تب در سالمندان نشانه چیست؟
در ادامه آنچه که در بالا تعریف کردیم، تب عبارت است از : افزایش موقتی دمای بدن که می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. ممکن است از فردی به فرد دیگر کمی متفاوت باشد و در یک فرد کمی نوسان داشته باشد و همچنان طبیعی تلقی شود. افراد سالمند به طور معمول دمای بدن کمتری نسبت به افراد جوان دارند ، بنابراین اطمینان حاصل کنید که دمای بدن سالمند را به درستی اندازه گرفته اید. دمای بدن در واکنش به بیماری یا عفونت افزایش می یابد. در افراد جوانتر، تب های بدون علت مشخص بسیار رایج هستند و نام آنها تب هایی با منشا نامشخص است.
اما این نوع تب در سالمندان کمتر دیده می شود و تب ها باید جدی تر گرفته شوند.
تب بالا در سالمندان می تواند نشان از یک بیماری باشد مثلا :
- عفونت های پوستی مانند زونا یا عفونت های قارچی
- عفونت باکتریایی ، مانند عفونت ادراری (UTI)
- عفونت در زخم ها ، از جمله زخم بستر
- شرایط مزمن مانند آرتریت روماتوئید
- عفونت ویروسی ، مانند آنفولانزا
- عفونت های دستگاه گوارش
- داروهای تجویز شده
- استرس گرمایی
- رشد بدخیم
- سپسیس
علت تب در سالمندان
تب در سالمندان می تواند به این معنی داشتن : عفونت ویروسی ، مانند آنفولانزا. عفونت باکتریایی ، مانند عفونت دستگاه ادراری (UTI) و عفونت در زخم ها ، از جمله زخم بستر باشد. زمانی که فردی می گوید احساس بیماری دارد، اولین کاری که می کنیم این است که دستی بر پیشانی او بگذاریم تا دمای بدن وی را چک کنیم. در سالمندان پیدا کردن عامل عفونت کمی سخت است و امروزه رشتهای از پزشکی را به طب سالمندان اختصاص دادهاند. نشانههای بیماریهای عفونی در سالمندان تا حدودی با نشانههای بیماریهای عفونی در سایر گروههای سنی متفاوت است؛ یعنی یک بیماری عفونی مشترک ممکن است بین افراد جوان و سالمند به ۲ شکل کاملا متفاوت بروز کند و این مساله میتواند باعث سردرگمی پزشکان شود. برخی از بیماری هایی که موجب تب در سالمندان می شود به شرح زیر است.
1- علت تب : عفونت ادراری
یکی از عفونتهای شایع در سالمندان، عفونت ادراری است. پروستات مردان بعد از ۵۰-۴۰ سالگی شروع به بزرگ شدن میکند. مجرای ادرار از وسط این غده عبور میکند و پروستات بزرگشده به مجرا فشار میآورد و مانع از عبور ادرار میشود و ادرار داخل مثانه میماند. ادرار استریل است ولی وقتی راکد بماند، باکتری داخل آن جمع میشود و عفونت ادراری ایجاد میکند.
گاهی هم عفونت ادراری به دنبال بیماری دیابت بهوجود میآید. افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند دچار بی حسی در اندامها می شود. عملکرد مثانه هم ضعیف میشود و شخص مبتلا به دیابت نمیتواند ادرارش را به خوبی تخلیه کند. در زنان یائسه نیز خشکی واژن فرد را مستعد عفونت ادراری میکند. افتادگی رحم و زایمانهای مکرر نیز باعث افتادگی مثانه و تخلیه نشدن مثانه میشود که این نیز میتواند علت عفونت ادراری باشد.
2 – علت تب در سالمندان : عفونت گوارشی
عفونتهای رودهای یا گوارشی در سالمندانی که توان فیزیکی خوبی ندارند و نمیتوانندخیلی خوب به بهداشت فردی خود رسیدگی کنند ، بیشتر دیده میشود. البته ضعف سیستم ایمنی به رعایت نکردن بهداشت کمک و شرایط را برای فعالیت عوامل بیماریزا مهیا میکند.
سالمندان به دلایل مختلف گاهی از آنتیبیوتیک استفاده میکنند و مصرف زیاد آنتیبیوتیک در دوران سالمندی نیز آنها را مستعد نوعی اسهال به نام کلیستریدیوم دیفیسیل میکند. این نوع از اسهال شدید است و خیلی زود باعث کمآبی بدن میشود. اگر سالمند در آسایشگاه باشد و به این نوع از اسهال مبتلا شود، ممکن است بیماری را به سالمندان دیگر نیز انتقال دهد.
3 – علت تب : عفونت بافتی
سالمندانی که به هر دلیلی نمیتوانند حرکت کنند و باید در بستر بمانند، در معرض ابتلا به زخم بستر هستند. زخم بستر در جاهایی از بدن ایجاد میشود که عضلات و پوست بین استخوان و تشک قرار دارند. نواحیای مانند استخوان خاجی، آرنج، شانه، پشت ساق و… تحت بیشترین فشار هستند. فشار باعث میشود خونرسانی در بافت انجام نگیرد و زخم ایجاد شود.
در اثر بی تحرکی زخم بستر در سالمندان زیاد دیده میشود. البته بهدلیل بیحسی که در اثر فشار بهوجود میآید، معمولا بیمار متوجه آن نمیشود و اگر مراقب بیمار نسبت به آن بیتوجه باشد، ممکن است زخم عفونت کند. زخم بستر عفونیشده مشکلساز است و باید خیلی زود درمان شود چون احتمال از بین رفتن بافت وجود دارد.
4- علت تب : عفونت تنفسی
شاید شیوع عفونت دستگاه تنفسی در سالمندان بیشتر از جوانان نباشد ولی از آنجا که سیستم ایمنی بدن سالمندان ضعیف است، عضلات تنفسیشان عملکرد خوبی ندارند و قادر به تنفس عمیق و سرفهکردن نیستند، عفونت تنفسی در سالمندان شدیدتر است و خیلی هم دیر بهبود مییابد. یکی از عفونتهایی که در سالمندان بیشتر دیده میشود، عفونت سل ریوی است. میکروب سل ممکن است در بدن هرکسی غیرفعال وجود داشته باشد ولی در سالمندان بهدلیل افت قوای سیستم ایمنی، احتمال عود و فعال شدن میکروب وجود دارد.
5 روش خانگی درمان تب در سالمندان
تب در سالمندان اگر خفیف باشد با درمانهای خانگی و چند داروی شیمیایی برطرف میشود. اگر تب شدید و همراه با تشنج باشد، باید تحت نظارت پزشک باشد. در ادامه این مطلب درمان تب با روش های خانگی را بررسی می کنیم.
۱. استراحت کردن
وقتی استراحت میکنید، بدن شما ترمیم میشود و بهبود پیدا میکند. خوابیدن به مغز اجازه میدهد تا هورمونهایی ترشح کند که باعث رشد بافت جدید میشوند. استراحتکردن همچنین کمک میکند تا بدن از خود دفاع کند. وقتی استراحت میکنید، بهخصوص وقتی میخوابید، بدن گلبولهای سفید میسازد. این گلبولها میتوانند به ویروسها و باکتریها حمله کنند. شما هم دقیقا همین را میخواهید.
۲. مصرف مایعات فراوان
نوشیدن آب مهم است. مایعات میتوانند سموم را دفع کنند. دفع سموم میتواند فرایند درمان را سرعت ببخشد. مراقب باشید به کودکان آبمیوه یا آبسیب زیادی ندهید. میتوانید این آبمیوهها را با نصفِ آب و نصفِ آبمیوه رقیق کنید. باید آبمیوه را رقیق کنید. به این دلیل که باکتریها از نوعی قند به نام گلوکز تغذیه میکنند. بنابراین بهتر است سطح گلوکز خون را پایین نگه دارید. از نوشیدنیهای انرژیزا هم دوری کنید. این نوشیدنیها معمولا سرشار از قند و موادی هستند که میتوانند تورم را در بدن افزایش دهند. این مواد معمولا فرایند ترمیم را بدتر میکنند.
آب نارگیل آبرسان خیی خوبی است. آب نارگیل همچنین سرشار از الکترولایت است. همچنین دمنوشهای گیاهی مانند چای نعنا و بابونه عالی هستند. این دمنوشها میتوانند شما را آرام کنند. بنابراین از مایعات غافل نشوید.
۳. کاهش مصرف نمک و ادویه
وقتی تب دارید طبیعی است که اشتهای خود را از دست بدهید. خوردن غذاهای کمنمک و کمادویه میتواند مفید باشد. مخصوصا اگر استفراغ هم کردهاید. این غذاها شامل آش جویدوسر و آب قلمه میشوند. یخمکهای میوهای برای کودکان عالی هستند. حتیالامکان از غذاهای کمشکر و فراورینشده استفاده کنید.
۴. مصرف پروبیوتیکها
مصرف پروبیوتیکها برای بهبودی مسمویت انتخاب خوبی هستند. پروبیوتیکها حتی در طول بیماری هم میتوانند مفید باشند، چون به تقویت سیستم ایمنی کمک میکنند. آیا میدانستید ۸۰ درصد از کل سیستم ایمنی بدن در لولهی گوارشی قرار دارد؟ وقتی تب دارید سیستم ایمنی شما دچار مشکل میشود. پروبیوتیکها میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای عفونی معمول را کاهش دهند. آنها همچنین عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود میبخشند.
۵. دوش با آب ولرم
دوشگرفتن با آب ولرم میتواند به پایینآوردن تب کمک کند. از وان آب سرد، یخ یا الکل استفاده نکنید. آنها معملا باعث لرز میشوند و درنتیجه حال شما را بدتر میکنند. اضافهکردن سولفات منیزیم و چند قطره اسانس نعنا یا بنفشه میتواند به آرامکردن ماهیچهها و بدن کمک کنند.
نکات کاربردی مراقبتی به هنگام وجود تب در سالمندان
بخش مهمی از مراقبت از سالمندان بر عهده اطرافیان آنهاست. سالمندانی که نمیتوانند از خود مراقبت کنند، خیلی زودتر به بیماری مبتلا میشوند و طول عمر کمتری خواهند داشت. بنابراین مراقب یا مراقبان سالمند باید ویزیتهای دورهای سالمند را دقیق انجام دهند و کاملا متوجه شرایط سالمند باشند تا در صورت شک به عفونت یا تب ، درمان تب را سریعتر آغاز کنند. همچنین هرگونه علامتی را جدی بگیرند و آنرا به حساب کهولت سن فرد سالمند نگذارند.
توجه به نکات زیر در مراحل درمان تب در سالمندان ضروری است :
- برای درمان تب در سالمندان از آسپرین استفاده نکنید زیرا می تواند زیان آور باشد.
- لازم است هنگام وجود تب در سالمندان ، محیط را بیش از اندازه گرم نکنید و روی بیمار پتو نیاندازید.
- پاشویه کردن سالمند و سرد کردن پیشانی و پاهای او می تواند در کاهش درجه حرارت بدن موثر باشد.
- در تغذیه سالمندان از مایعات مانند سوپ و آب میوه برای برگشت آب از دست رفته بدنشان استفاده کنید.