مركز خدمات بالینی ، مراقبتی و آموزشی در منزل پارسیان مهرپرور تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

  • info@mehrparvar.com
  • 021-44442410
رفتار مناسب با سالمندان | مرکز پارسیان مهرپرور

رفتار مناسب با سالمندان : ۱۲ روش کاربردی حل مشکلات رفتاری سالمندان (+ مراقبت از سالمندان)

۱۲ رفتار مناسب با سالمندان در هنگام مشکلات رفتاری

آیا تا به حال به نیاز های سالمندان فکر کرده اید؟ تا به حال نیازهای آنان را با امکانات موجود تطبیق داده اید؟ در مورد رفتار مناسب با سالمندان اندیشیده اید ؟ در مورد پرستاری از سالمند آلزایمری و یا نگهداری از سالمند چقدر می دانید؟ مراقبت از سالمندان در سنین مختلف چه نکاتی دارد؟ چطور باید با مشکلات جسمی و روانی آنها برخورد کرد؟ در مورد اساسی ترین نیاز سالمندان و نحوه مرتفع کردن آن  چه می دانید ؟ تا به حال به این فکر کرده اید که سالمند شما احتیاج به پرستار در منزل دارد یا خیر ؟ در این مقاله از سایت مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور با جمع آوری نکات ضروری شما را با نحوه رفتار صحیح با سالمندان آشنا می کنیم ، با ما همراه باشید.

رفتار مناسب با سالمندان چگونه است ؟

سالمندان ممکن است متوجه حرف هایشان نشوند و حتی توانایی بازدارندگی خود را از دست بدهند. گاهی این برخوردها عجیب و بی ادبانه است. گفت و گو با این نوع سالمندان که به اصطلاح فیلترهای رفتاری خود را از دست داده اند می تواند باعث آزار و اذیت و حتی خجالت اطرافیان باشد. این شما هستید که باید در مقابل رفتار سالمندان بکوشید تا مناسب ترین پاسخ را بدهید.

اگر شما به همراه سالمندتان زندگی می کنید برای پرت کردن حواس سالمند راهی را بیابید تا نظرش را به سمت دیگری جلب کنید. اگر سالمندان در زمان گفتگو با شما از عبارات توهین آمیز استفاده می کنند یا به شما توهین می کنند، به هیچ عنوان حرف های ایشان را به خودتان نگیرید و ناراحت نشوید. اگر زمانی حس کردید که سالمندتان حرف هایی می زند که مربوط به تغییرات سلامتی و یا توانایی های شناختی ایشان است، حتما با یک پزشک در میان بگذارید.

اهمیت ارتباط همیشگی با سالمندان

یکی از بزرگترین معضلات و درد های سالمندان تنهایی و نادیده گرفته شدن ازسوی اطرافیان است .برای جلوگیری از این موضوع باید امکاناتی فراهم شود تا از سالمند در کنار فرزندان و نزدیکانش نگهداری و مراقبت شود و این مهم می تواند در منزل خود سالمند و توسط یکی از نوه های یا به وسیله یک پرستار سالمند امین و متعهد صورت پذیرد. حمایتی که این روش نگهداری در سالمند ایجاد می کند باعث حفظ سلامت روان در سالمندان می شود . شرکت کردن سالمندان در گرو های فعال اجتماعی و انجام برخی فعالیت های اجتماعی داوطلبانه ، قدم زدن با دوستان ، فعالیت های ورزشی ، رفتن چند روزه به مسافرت میتواند سبب شود که علائم آلزایمر دیرتر در سالمندان منزوی و گوشه گیر بروز کند.

لزوم حفظ احترام به سالمندان

حفظ حرمت و جایگاه سالمندان در خانواده، موجب تقویت حس ارزشمندی آنها می شود و قدرشناسی شما را از زحمات بی دریغ آنان در طول یک عمر زندگی پربرکت شان میرساند. بسیاری از سالمندان زودرنجی های سریع و حساسیت های بیش از حد دارند که همین عامل گاهی اوقات موجب متوقع شدن آنها از اطرافیانشان می شود. در این سن و سال، لازم است بیش از پیش به آنها توجه و محبت کنیدتا احساس زیادی بودن یا سربار بودن نکنند، مثلاً علیرغم خستگی و یا مشغله زیاد، می توانید زمانی را برای بودن به آنها  اختصاص دهید و یا در تصمیمات مهم زندگی با آنها مشورت کنید و در صورت لزوم از تجارب مفیدشان بهره ببرید.

آداب معاشرت با سالمندان | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

همچنین بهتر است مواظب کلام‌تان باشید برای گفته هایشان، هر چند غیرمفید، ارزش قائل شوید و با جملاتی چون«مثل بچه‌ها فکر و عمل می‌کنی»، «شما قدیمی هستی»، «زمانه تغییر کرده است» و …. حرمت شان را نشکنید. یادتان باشد، هرگز نسبت به سالمندان حس ترحم نداشته باشید، این رفتار مناسب با سالمندان نیست، چه بسا درک این حس از جانب آنها، نه تنها از هزاران رفتار و کلام ناشایست عذاب‌آورتر است بلکه به شدت باعث فرو ریختن عزت نفس و تکدر خاطرشان می شود.

12 روش کاربردی حل مشکلات رفتاری سالمندان

داشتن رفتار مناسب با سالمندان امری نیست که به طور خود به خود اتفاق بیفتد. بلکه این موضوع از شناخت و درک متقابل ناشی می‌شود و نیازمند پرورش احساس همدلی و افزایش آگاهی در مورد دوران سالمندی است. ما در ادامه مقاله به چند توصیه مهم در این باره اشاره کرده‌ایم.

۱- پاسخ به رفتار سالمند یک رفتارمناسب با سالمندان

ممکن است اطرافیان سالمند از شنیدن حرف های بی ادبانه و توهین آمیز سالمند تعجب کنند. زمانی که این سالمندان تعادل رفتاری خود را از دست می دهند، به هیچ عنوان به حالت متعجب یا عصبانی با سالمند برخورد نکنید و حتی سالمند را مورد تمسخر قرار ندهید. با ملایمت با سالمند برخورد کنید و کمی صبر کنید تا سالمند متوجه رفتار ناشایست خود بشود و مکان خود را تغییر دهید. بعد از آن احتیاجی به پیگیری و ادامه دادن موضوع پیش امده نسیت. با این رفتار شما مناسبترین برخورد خود را در این زمان انجام دادید.

به عنوان مثال بگویید*درست نیست که با این لحن راجع به دیگر افراد صحبت کنیم ما اینکار را انجام نمی دهیم* بعضی اوقات لازم است درباره موضوع نظری ندهیم. اما احتمالا این روش برای سالمندانی که شناختشون راجع به مسائل مختلف کم شده، راه مناسبی نیست.

۲- تغییر موقعیت مکانی سالمند

اگر موقعیت مکانی سالمند دارای تنش می باشد، با مهربانی سالمند را به مکان دیگر انتقال دهید. در هنگام جا به جا کردن سالمند با لحنی ملایم و مهربان با سالمند صحبت کنید. گاهی ممکن است در این لحظه متوجه عاملی شوید که مجدد سبب عصبانیت سالمند می شود و موضوعی که باعث عصبانیت سالمند شده بود مجدد برای سالمند تداعی شود، در این زمان نظر سالمند را به دیدن چیزی یا کسی جلب کنید

زمانی که متوجه می شوید که سالمند تمایل دارد حرف های نامربوط درباره موضوع پیش امده بزند یا موقعیت های خاص (مثل بودن درکنار کودکان یا خانواده یا جاهایی که جمعیت افراد در ان مکان زیاد می باشد) قرار گیرد، سریعا سالمند را به مکان دیگر منتقل کنید تا کنترل شرایط پیش امده از دستتان خارج نشود.

رفتار صحیح با سالمندان | مرکز پارسیان مهرپرور

به عنوان مثال، زمانی که سالمند را به یک فروشگاه می برید و سالمند شروع به گفتن مسائل نژاد پرستانه می کند، رفتار مناسب با سالمندان در این شرایط بردن وی به سمت دیگر فروشگاه و پرت کردن حواس وی است.

۳- کمی استراحت کنید

زمانی که احساس کردید در ارتباط بودن با سالمندان تنشی در شما ایجاد کرده، برای اینکه اعصابتان به حالت اولیه برگردد مدت کوتاهی استراحت کنید. اگر از کنار سالمند بودن و گذراندن وقت با سالمند احساس نا امیدی می کنید و یا به فرصتی برای به ارامش رسیدن احتیاج دارید، برای مدتی مکان خود را از سالمند جدا کنید.

بهانه ای برای خارج شدن از محلی که سالمند در آن قرار دارد پیدا کنید و به مکانی دیگر بروید(به عنوان مثال برای اماده کردن میان وعده از آن مکان خارج شوید و مجددا بعد از مدتی برگردید)

۴-صحبت کردن با اطرافیان

زمانی که افراد دیگری در کنار شما هستند، سالمندان راهی می یابند تا با انها صحبت کنند. این مسئله بستگی به شما دارد تا طوری رفتار کنید که کنترل شرایط از دست شما خارج نشود. شما می توانید از حضار بابت رفتار سالمند عذرخواهی کنید (بابت رفتاری که مادرم با شما داشت معذرت می خواهم) ،انها را از حال سالمند مطلع کنید (گاهی وقت ها مادرم به علت بیماری دمانس در سالمندان که دارد، حرف های نا متعارفی را می زند) ، یا با شوخی و خنده جو را عوض کنید (زمانی که من کودک بودم با بعضی رفتار و حرف هایم باعث شرمندگی خانواده ام میشدم الان مادرم کار های اون زمان من را تلافی می کند). در این زمان علاوه بر اینکه اوضاع را درست کرده و کنترل می کنید به اینکه درخواست سالمند شما چه چیزی می باشد هم توجه کنید.

به عنوان مثال، ممکن است برای سالمندانی که دوست ندارند مسائل شخصی یشان در جمع گفته شود این موضوع می توانند باعث ایجاد احساس بدی در سالمند شود. اگرچه ،سالمند شما فردی شوخ طبع باشد، باز هم در مکان عمومی مراقب باشید که چه مسائلی و نباید عنوان کنید.

۵- رفتار مناسب با سالمندان هنگام فحاشی

زمانی که سالمند مشغول به گفتن کلمات رکیک است، توجه سالمند را به موضوع دیگری جلب کنید. برای مثال شما می توانید موضوع مورد بحث را تغییر دهید و یا توجه سالمند را به موضوع دیگری جلب کنید. تعدادی عکس به وی نشان دهید و یادی از گذشته ها کنید و موضوع بحث را ه سمتی ببرید که مورد علاقه سالمند میباشد.

موضوع خنده داری برای سالمند تعریف کنید بگویید دیگر کافی است بیا مرور خاطرات کنیم (مثلا بیا به عکس نوه هات نگاه کن) مثلا می توانید بگویید دیروز دوستم برام یه لطیفه با مزه تعریف کرد دوست داری برات تعریف کنم؟

۶- یک رفتار مناسب با سالمندان ؛ لمس وی و تحریک احساسات سالمند

لمس کردن سالمند راهی برای جلب توجه سالمند می باشد. مخصوصا زمانی که سالمند پریشان است و داد و فریاد می کند، در این زمان ممکن است سالمند روشی برای بیان احساسات خود ندارد پس با این روش آن را بیان می کند. ممکن است جایی از بدن سالمند دچار درد می باشد یا احساس راحتی ندارد. در این لحظه برای اینکه حس ارامش و امنیت را به سالمند القاء کنید، سالمند را لمس کنید و یک تماس ملایم با سالمند برقرار کنید.

  • شما می توانید در این زمان خوراکی کوچک و شادی اوری به سالمند دهید تا سالمند حس ارامش و امنیت را از شما دریافت کند.
  • می توانید روی دیگر حس های سالمند مانند حس بویایی اثر بگذارید،دمانند قرار دادن یک رایحه خوشبو و ارامش بخش در اطراف سالمند
  • گاهی اوقات نور فضا یا رنگ آن می تواند برای سالمند ایجاد ارامش کند. از نور کم و رنگ های ارام (ملایم) برای ایجاد فضایی ارام در اتاق سالمند میتوان استفاده کرد.

 ۷- جلب توجه سالمند به یک کار شناخته شده

سالمند را راهنمایی کنید تا بدون کمک شما و مستقل کاری را انجام دهد، مانند رنگ امیزی یک نقاشی و یا بازی با حیوانات. این کارها باید برای سالمند شناخته شده باشد، و کاری نباشد که سالمند  تا به حال انجام نداده و جدید است و یا انقدر پیچیده که احتیاج به کمک دیگران باشد.

  • مثلا به سالمند بگویید *ما تصمیم گرفتیم که به پیاده روی برویم، ایا تو تمایل داری که با ما بیای*؟
  • در یک مکان خلوت، شی نرمی را در اختیار سالمند قرار دهید تا آن را پرت کند بدون اینکه به کسی اسیب وارد شود.

در این لحظه اصولا حواس سالمند به شی پرت شده جلب می شود و دیگر حواسشان به حرف هایی که داشتند می زدند نیست. (شی نرم می تواند یک توپ نرم یا حیوانی عروسکی باشد).

۸ -دیدار با پزشک متخصص سالمند

گاهی اوقات یک مشکل ثانویه باعث ایجاد رفتار های غیر متعارف سالمند می باشد. با تشخیص های خاص روانی و درمانی می توان منشا ایجاد مشکل در سالمند را پیدا کرد. برای جلوگیری از ایجاد هر مشکل یا دارو هایی که می تواند روی سلامت سالمند اثر گذارد، با پزشک مربوطه مشورت کنید. به پزشک شرح دهید که برخورد سالمندتان عوض شده است و کامل عنوان کنید که چه تغییراتی ایجاد شده است.

همچنین مدت بازه زمانی که این نوع تغییرات در سالمند ایجاد شده را شرح دهید و حتی بگویید از وقتی که یک سری تغییرات در بهداشت و سلامت سالمند ایجاد شده، چنین رفتاری به وجود امده است یا نه؟

به طور معمول تغییر در رفتار، گفتار و عملکرد سالمند میتواند نشانگر شروع بیماری آلزایمر باشد. در این زمان به دنبال نشانه های زیر باشید

  • از دست رفتن حافظه
  • کم شدن توانایی حل مشکلات
  • فراموش کردن زمان  و مکان حال حاضر 
  • ایجاد تغییرات در شخصیت و حالت روحی سالمند

۹ – شناخت رفتار های خطرناک سالمندان

ابتدا باید بدانیم با چه روشی به دنبال حفظ ایمنی سالمند خود هستید. برخی علامت های خطرناک برای سالمندان که ممکن است برای متوجه شدن آن احتیاج به یک متخصص باشد، عبارت اند از:

– ایجاد تغییر در زبان بدن

به عنوان مثال ممکن است سالمند حالت برخورد،حرکات بدنش، فاصله ای که در زمان حرف زدن با افراد با انها حفظ می کند، حالت چهره و میزان صدایش را تغییر دهد. هر نوع تغییر در زبان بدن سالمند را مورد بررسی قرار دهید.

– فاکتور های محیطی

توجه کنید که ایا سالمند در بعضی از محیط ها یا در برخورد با بعضی از افراد خاص رفتارش فرق می کند یا نه؟

– پاسخ به نیاز هاس اساسی

توجه کنید که ایا سالمند تلاشی برای تامین نیاز های اساسی خود میکند یا نه. ایا درد را احساس می کند؟ یا احساس سرما یا گرما می کند؟ یا حتی احساس گرسنگی و یا تشنگی دارد؟

-تغییر در برخورد و ارتباط گرفتن پس از تشخیص پزشک

سالمندی که دچار بیماری الزایمر شده است را زیر نظر بگیرید که ایا رفتار هایی که قبلا انجام می داد،الان هم می تواند انجام دهد یا خیر؟یا قبل از این موضوع سالمند به چه صورت برخورد می کرد؟یا قبل از زمانی که شما تغییرات سالمند را حس کردید،رفتار سالمند به چه صورت بود؟ایا چیزی هست که بتوانیم به سالمند کمک کنیم یا بالعکس سبب اسیب به سالمند می شویم؟

 ۱۰- در زمان رفتار های خطرناک سالمند به متخصص مراجعه کنید.

گاهی رفتار های سالمندان به صورت غیر قابل کنترل میشود، در این زمان امکان دارد اطرافیان سالمند احساس بدی داشته باشند و حس کنند که امنیت ندارند .اگر رفتار و گفتار سالمندتان توهین امیز شد و حتی باعث ایجاد خطر برای شما شد، حتما به یک متخصص برای کمک به خودتان و همچنین سالمند مراجعه نمایید .

در این زمان یک متخصص و حتی یک پرستار سالمند در منزل شما میتواند احساس امنیت بدهد زیرا سالمندان بیشتر تمایل دارند خانواده خود را اذیت کنند اما نسبت به افراد غریبه بدین صورت عمل نمی کنند. یک متخصص می تواند راهی را به شما نشان دهد تا بیشتر بتوانید با سالمند خود ارتیاط بگیرید(ارتباط موثر) و از این روش کمک شایانی به شما،سالمند و خانوادتان میشود.

۱۱-نگاه شخصی به مشکل نداشته باشید

گاهی رفتار و گفتار سالمند می توانند سبب اذیت و ازار شما شود و به شما اسیب زند.خیلی دشوار است که نگاه شخصی به مشکل پیش امده نداشته باشید اما در خاطر داشته باشید که سالمند شما اصلا قصد ندارد تا شما را ازرده خاطر کند یا اسیبی به شما بزند.

سعی کنید نکات مثبت مسئله را ببینید به جای اینکه تمرکز روی نکات منفی مسئله داشته باشید. زمانی که از بابت مسئله ای که سالمندتان به وجود اورده ناراحت هستید مدتی را به دور از مکانی که اتفاق در آن افتاده است بگذرانید. مخصوصا زمانی که سالمند رفتار جدید و بر خلاف شخصیت خود انجام میدهد، بهتراست با خود بگویید*این رفتار سالمند مناسب نیست اما نشان دهنده احساس سالمندم نسبت به من نیست*

۱۲-درباره رفتار مناسب با سالمندان گفتگو کنید

زمانی که رفتار و گفتار سالمند سبب ناراحتی شما می شود، سعی کنید در اولین فرصت راجع به مسئله پیش امده با سالمند گفتگو کنید. به سالمند اجازه دهید تا متوجه شود رفتارش غیر متعارف و نا مناسب بوده است.*برای مثال به سالمند بگویید آن لحظه که شما با من به اون صورت برخورد کردید باعث ناراحتی من شدید.خواهشا دیگر به من یا کاری که برای شما انجام می دهم ،جسارت نکنید*

زمانی که حرف زدن شما با سالمند نتیجه مطلوبی ندارد، کار هایی که برای سالمند انجام میدهید را کاهش دهید. با این رفتار سالمند متوجه می شود شما  تا زمانی که سالمند با شما رفتار مناسب دارد شما هم حاضر هستید به  ایشان در هر کاری کمک می کنید.