در این مقاله از سایت مرکز مهرپرور روش های افزایش اشتها در سالمندان را مطالعه می کنیم که مورد استقبال پرستار سالمند و خانواده آنها قرار خواهد گرفت. کاهش تدریجی اشتها در سالمندان روندی طبیعی است و جای نگرانی ندارد. اما در صورتی که بی اشتهایی سالمندان ادامه پیدا کند سبب ضعف سیستم ایمنی بدن می شود و می تواند باعث ایجاد بیماری و یا مرگ زودرس شود. امروزه جمعیت سالمندان نسبت به چند دهه ی گذشته بسیار بیشتر شده است و رو به افزایش است. افراد سالمند نیز مانند دیگر افراد احتیاج به نگهداری دارند. با بالا رفتن سن و نزدیک شدن به ۷۵ سالگی ذائقه ی افراد تغییراتی را خواهد کرد که با آن آشنا می شویم.

در ادامه به موارد زیر می پردازیم :

• تغییرات فیزیولوژیک بدن سالمندان
• علت بی اشتهایی در سالمندان
• رفع بی اشتهایی در سالمندان
• غذا های اشتها آور برای سالمندان
• روش های طبیعی و فوری افزایش اشتها در سالمندان

تغییرات فیزیولوژیک بدن سالمندان

تغییرهای فیزیولوژیک و جسمانی نظیر کاهش احساس گرسنگی و تشنگی در کنار برخی تغییر های روانی مانند گوشه گیری و میل به تنهایی باعث تغییر آداب و شیوه زندگی بسیاری از سالمندان می شود. پزشکان و متخصصان تغذیه می گویند کلید سلامت در دوران سالمندی ، تغذیه متعادل و متنوع و داشتن فعالیت فیزیکی مناسب است. تغییراتی که بعد از ۷۵ سالگی در سالمندان رخ می دهد :

1) کم شدن اشتها

با بالا رفتن سن ، مخصوصا بعد از ۷۵ سالگی ، اشتهای سالمند کم می شود و به همین دلیل بیشتر سالمندان وزنشان به صورت تدریجی کم می شود. دلیل اصلی این موضوع ، بروز اختلال در کارکرد درست سیستم اعلام سیری و گرسنگی در مغز است. بعد از ۷۵ سالگی ، مغز فرمان گرسنگی صادر نمی کند و به همین علت فرد معمولا ساعت های طولانی تری احساس سیری دارد. این مساله به مرور باعث کاهش ریزمغذی ها و موادمعدنی در بدن سالمندان می شود.

2) کم شدن پرزهای چشایی

بعد از ۷۵ سالگی ، تعداد پرزهای چشایی کم می شود و به حدود یک سوم دوران جوانی می رسد. تعداد باقیمانده پرزها نیز به خوبی مزه ها را انتقال نمی دهند و سالمند به خوبی نمی تواند مزه شیرین ، شور ، ترش و تلخ و به خصوص مزه شور را از هم تشخیص دهد. به همین دلیل میزان بیشتری نمک یا شکر به غذای خود اضافه می کند و این مساله خطر ابتلا به فشارخون بالا یا دیابت را در سالمندان بیشتر می کند.

3) کاهش حس تشنگی

تشنگی ، زنگ خطری است که نشان می دهد بدن دچار کم آبی شده است. با بالا رفتن سن ، این سیستم نیز دچار مشکل می شود. یعنی این زنگ خطر در سالمندان زمانی به صدا در می آید که کم آبی به نقطه خطرناکی رسیده باشد. از سوی دیگر ، کاهش میزان آب ذخیره در بدن خود خطر کم آبی و عوارض ناشی از آن را دوچندان می کند.

در۲۰ سالگی ، ۶۰ تا ۶۵ درصد بدن یک فرد را آب تشکیل می دهد و حجم زیادی از این آب در ماهیچه ها وجود دارد اما به مرور وبا بالا رفتن سن ، میزان این آب کاهش می یابد و تقریبا به حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد می رسد. دلیل آن هم تحلیل عضلات و ماهیچه ها در سالمندی است. برای پیشگیری از بروز کم آبی بدن ، توصیه می شود سالمندان بدون اینکه حتی زمانی هم که احساس تشنگی نداشتند هم در طول روز آب بنوشند. مصرف روزانه ۶تا۸ لیوان آب برای این گروه سنی ضروری است.

4) کم شدن حس بویایی

بویایی نقشی اساسی در تحریک اشتها و در تشخیص مزه ها دارد. مردان از سن ۲۰ سالگی ، به تدریج حس بویایی خود را از دست می دهند اما این حس در زنان پایدارتر است و تا رسیدن به یائسگی همچنان قدرتمند کار خود را ادامه می دهد. کاهش قدرت بویایی به تدریج اتفاق می افتد و بازگشتی ندارد ، به همین علت معمولا بعد از ۷۵ سالگی ، اثر منفی بر اشتهای سالمند می گذارد.

5) کم شدن قدرت بینایی

خوب دیدن غذا و تشخیص رنگ ها از محرک های اشتها به حساب می آیند پس کم شدن قدرت بینایی در کاهش میل به غذا در ۷۵ سالگی به بعد نقش دارد. انتخاب عینک مناسب ، درمان بیماری های چشمی و بهره گیری از نور کافی ، بدون شک باعث می شود میل سالمند به خوردن غذا بیشتر شود.

6) افزایش مشکلات دهان و دندان

به وجود آمدن مشکلاتی در جویدن غذا و احساس درد هنگام گاز زدن یا جویدن نیز می تواند باعث شود که سالمند تنوع غذایی خود را کم کند. سالمندانی که از پروتزهای دندانی استفاده می کنند نیز گاهی دچار این مشکل میشوند چون مشکل صورت با بالا رفتن سن تغییر می کند و پروتزی که در ۶۵ سالگی مناسب فک است ، در ۷۰ سالگی دیگر کارآمد نیست. مراجعه مرتب به دندان پزشک و رفع این مشکل می تواند به سالمند در داشتن رژیم غذایی متنوع و متعادل کمک کند و باعث افزایش اشتها در سالمندان شود.

7) بروز اختلال های حرکتی

لرزش اندام ها و کم شدن قدرت ماهیچه ها در سالمندان از عواملی هستند که باعث می شود سالمند از پخت و صرف غذا منصرف شود.

8) افزایش مشکلات گوارشی

با بالا رفتن سن ، سیستم گوارش دچار تغییرات اساسی نمی شود ولی تغییرات کوچک به هر حال بر توانایی هضم و جذب مواد غذایی اثر می گذارند. کم شدن ترشح بزاق ، در کنار مشکلات دندانی و خوب نجویدن غذا، بر هضم غذا تاثیر دارد. در این شرایط، غذا دیرتر هضم می شود ، احتمال به وجود آمدن یبوست بیشتر می شود ، ویتامین ها و موادمعدنی به خصوص کلسیم کمتر جذب می شود و مصرف مکمل های ویتامینی و مواد معدنی در سالمندان ضرورت پیدا می کند.

9) بروز اختلال های متابولیکی

با بالارفتن سن ، میزان جذب سلولی ویتامین ها و قند کم میشود. از طرف دیگر ، به وجود آمدن اختلال های هورمونی ، سلامت سالمند را تهدید می کند. برخی افراد هم دچار مقاومت به انسولین می شوند و در طول سال ها این مساله می تواند باعث بروز دیابت نوع ۲ شود و اگر درمان نشود ، با عوارض شدیدی به خصوص بر عروق خونی همراه خواهد بود.

علت بی اشتهایی در سالمندان

رفع بی اشتهایی در سالمندان

گاهی خیال می‌کنیم که همه افراد باید سه وعده غذایی در زمان‌های معین صبح ، ظهر و شب میل کنند. اما برای سالمندانی که با مشکلات بی اشتهایی دست و پنجه نرم می‌کنند ، این کار اصلا آسان نیست. از سوی دیگر ، بهتر است برای هر روز غذاهای خاصی را مشخص کنید و یک برنامه هفتگی برای سالمند تهیه کنید. تعداد وعده‎های روزانه سالمندان را افزایش دهیم. از فرد سالمند بخواهید که هر ۹۰ دقیقه کمی غذا یا نوشیدنی بخورد. ۳ وعده غذایی اصلی را با ۶ تا ۸ وعده غذایی سبک جایگزین کنید. بیسکوییت‌ جو ، ماست ، میوه یا کمپوت هم میان وعده‌های خوبی هستند که می‎توانید بین وعده‌های اصلی سالمندان قرار دهید و سبب افزایش اشتها در سالمندان شود.

نکته : بعد از مدتی ، مغز به داشتن برنامه و غذا خوردن طبق ساعت‌های خاص عادت می‌کند. در نتیجه ، این کار باعث ایجاد حس انتظار غذا و افزایش اشتها و رفع بی اشتهایی می‌شود.

غذا های اشتهاآور برای سالمندان

برای درمان بی اشتهایی در سالمندان پس از مشورت با پزشک می توانید از مواد زیر استفاده نمایید :

الف ) مصرف سیر جهت افزایش اشتها در سالمندان

یکی از راه های افزایش اشتها مصرف روزانه سیر می باشد. سه تا چهار حبه سیر ریز خرد شده را به یک فنجان آب اضافه کنید. آن را برای چند دقیقه بجوشانید و سپس محلول را صاف کنید. 2 قاشق غذا خوری آبلیمو و کمی نمک را به آن اضافه کنید. این محلول را دو بار در روز به مدت چند هفته بنوشید.

ب) مصرف زنجبیل جهت زیاد شدن اشتها در سالمندان

جهت افزایش اشتها طبیعی در سالمندان بهتر است از زنجبیل استفاده نمایید. نصف قاشق چای خوری زنجبیل خرد شده را بردارید و کمی نمک به آن اضافه کنید. 30 دقیقه قبل از صرف غذا در روز برای چند هفته بخورید. گزینه دیگر این است که نصف قاشق چای خوری خمیر زنجبیل، چند قطره لیمو و مقداری پودر فلفل سیاه را مخلوط کنید. به مدت چند هفته و یک روز درمیان با معده خالی بخورید. یا شما می توانید هر روز چند فنجان چای زنجبیل بنوشید.

پ) مصرف پرتقال جهت افزایش اشتها در سالمندان

یکی دیگر از روش های افزایش اشتها در سالمندان مصرف پرتقال است. چند بار در روز کمی پرتقال بخورید یا یک لیوان آب پرتقال تازه بنوشید ، تا اشتهایتان را بیشتر کنید. برای این که آبمیوه تان بیشتر خوش مزه شود ، سنگ نمک ، آبلیمو و کمی فلفل سیاه اضافه کنید. برای بهبود خلق و خوی خود ، بوی پوست پرتقال را استشمام کنید.

ت) مصرف نعناع جهت افزایش اشتها در سالمندان

مصرف نعناع یکی دیگر از راهکار افزایش اشتها در سالمندان می باشد. هر روز 2 قاشق چای خوری آب تازه نعناع بنوشید. هم چنین روزانه چند فنجان چای نعناع بنوشید. برای درست کردن چای آن، 2 قاشق چای خوری برگ های نعناع خشک شده را در یک فنجان آب داغ بریزید. بگذارید 10 دقیقه بماند و آن را بنوشید.

ث) مصرف بادرنجبویه جهت افزایش اشتها در سالمندان

یکی دیگر از خوراکی های اشتها آور برای سالمندان بادرنجبویه است. یک قاشق چای خوری بادرنجبویه را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید. درش را بگذارید و بگذارید 5 تا 10 دقیقه بماند. یک فنجان از این چای را دو بار در روز بنوشید.

نکته : این گیاه را بیش از حد استفاده نکنید. چون ممکن است شما را بیشتر بی اشتها کند.

ج) مصرف چای گیاهی جهت افزایش اشتها در سالمندان

سعی کنید یک یا دو فنجان چای گیاهی مورد علاقه خود را برای افزایش مصرف مایع و افزایش اشتهایتان بنوشید.

روش های طبیعی و فوری افزایش اشتها در سالمندان

دارو و مکمل های افزایش اشتها در سالمندان

کمبود فولیک اسید یا فولات می‌تواند باعث کم‌اشتهایی شود بنابراین درمان این کمبود با افزایش مصرف فولیک اسید شاید باعث شود که اشتهای سالمند افزایش یافته و به سطح طبیعی خود برسد. کمبود ویتامین K می‌تواند باعث کم‌اشتهایی شود همچنین ممکن است باعث از بین رفتن استخوان‌ها، بی‌حالی و کبودی و تورم آسان نیز شود.

خلاصه مطلب افزایش اشتها در سالمندان

کاهش تدریجی اشتها در سالمندان روندی طبیعی است و جای نگرانی ندارد. اما در صورتی که بی اشتهایی سالمندان ادامه پیدا کند سبب ضعف سیستم ایمنی بدن می شود و می تواند باعث ایجاد بیماری و یا مرگ زودرس شود. پزشکان و متخصصان تغذیه می گویند کلید سلامت در دوران سالمندی ، تغذیه متعادل و متنوع و داشتن فعالیت فیزیکی مناسب است. با شناخت علت بی اشتهایی در سالمندان و روش های درمان آن می توانید به سالمند خود کمک کنیم تا از زندگی خود لذت ببرد.جهت مشاوره رایگان و استخدام پرستار سالمند در منزل می توانید با ما تماس حاصل فرمایید.