بیماری پوستی در سالمندان معمولاً به علت بالا رفتن سن و تغییرات در ساختار و عملکرد پوست رخ میدهند. در این مقاله از سایت مرکز مهرپرور به بررسی درمان مشکلات پوستی افراد مسن می پردازیم. لازم است بدانید هر چه سن بالاتر میرود، تغییراتی در پوست به وجود میآید که براساس این تغییرات یک سری دگرگونیها مانند تغییر نفوذپذیری پوست، میزان آب موجود در پوست و اثر تجمعی عوامل محیطی نظیر آفتاب بر پوست، فراوانی بیشتری پیدا میکند از جمله این بیماریها میتوان به خشکی پوست اشاره کرد. در ادامه به موارد زیر میپردازیم :
- افتادگی پوست
- دلایل بیماری پوستی در سالمندان
- خشکی منتشر پوست
- انواع بیماریهای پوستی در سالمندان
- کبودی و خونمردگی پوست در سالمندان
- دیر خوب شدن و ترمیم زخم در سالمندان
- عوارض پوستی ناشی از بیماری زمینهای
- مواد معدنی برای درمان و پیشگیری
- طب سنتی برای درمان بیماری پوستی در سالمندان
انواع بیماریهای پوستی در سالمندان
در سالمندان بیماریهای خود ایمنی و سرطانهای پوستی شایع تر است. بیماریهای دیگری چون، زونا، تاول در سالمندان، خارش پوست در افراد مسن و خشکی پوست نیز شایع میباشد. با توجه به اثر بسیار بالای نور آفتاب در بروز این موارد بدخیمی، پرهیز از آفتاب و استفاده مناسب از کرمهای ضد آفتاب جهت درمان خارش پوست سالمندان بسیار اهمیت است. سالمندان باید در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار نگیرند، زیرا باعث تغییراتی در سیستم ایمنی سالمندان میشود.
دلایل بیماری پوستی در سالمندان
پیری پوست از دو دلیل ایجاد میشود :
- عوامل درونی و ژنتیکی فرد بستگی دارد و باعث میشود روند پیری در افراد مختلف متفاوت باشد
- تحت تاثیر عوامل بیرونی مانند تغذیه، نورآفتاب، سیگار کشیدن و برخی حرکات نامناسب عضلانی صورت است
1. خشکی منتشر پوست
یکی از موارد شایع در دوران سالمندی است که به شکل کاهش محتوای آب و خشکی منتشر پوست به وجود میآید و مهمترین علامت این وضعیت، خارش شدید و منتشر پوست میباشد به صورتی که میتوان خشکی پوست را شایع ترین علت خارش عمومیبدن در دوره سالمندی در نظر گرفت که پیشرفت این حالت به بروز نوعی اگزما و حساسیت پوستی در اثر خشکی شدید پوست منجر میشود.
درمان خشکی پوست سالمندان
در مداوای بیماری پوستی در سالمندان، پرهیز از شستشوی بیش از حد پوست، استفاده مداوم از مرطوب کنندههای پوستی و در موارد شدید استفاده از داروهای ضد التهاب موضعی حائز اهمیت است. در موارد خفیف میتوان برای درمان خشکی پوست پشت دست را با استفاده از یک کرم مرطوبکننده بلافاصله بعد از حمام کردن برطرف کرد. همچنین بهتر است دفعات استحمام کاهش یابد و از صابونهای قلیایی استفاده نشود و استفاده از لیف و آب داغ نیز میتواند خشکی پوست را افزایش دهد. پوست، بافتی است که سدی بین بدن و دنیای خارج ایجاد میکند تا از خشک شدن بافتها در بدن جلوگیری شود.
عوارض خشکی پوست
خشکی پوست سبب ایجاد پوسته شدن و علت خارش بدن در افراد مسن میباشد. در مجموع خشکی منتشر پوست در دوره سالمندی میتواند زمینه ساز بروز سایر انواع اگزمای پوستی نیز باشد. با گذشت سن و در سالمندی، تغییرات محسوسی در غدد عرق به وجود میآید. این غدد سفت شده، مقدار عرق و همچنین مقدار سدیم عرق کاهش مییابد. و تعداد عروق پوست نیز کم میشود. از لحاظ ایمنی بدن در سالمندان ضعیف میشود و در نتیجه، عفونتهای ویروسی و باکتریایی پوست افزایش مییابد.
2. بیماری اگزما در سالمندان
اگزما یکی از بیماریهای رایج است که لازم است فوری مورد تشخیص و درمان قرار گیرد. اگزما بیشتر کودکان و سالمندان تاثیر میگذارد.اگزما در دوران سالمندی نسبت به دوران کودکی سخت تر است. اگزمای آتوپیک التهابی است که سبب ایجاد بثورات دردناک و خارش دار بر سطح پوست میشود. تشخیص اگزما در سالمندان امکان دارد کار دشواری باشد. بعضی از علتهای این مسئله این است. که علائمی که امکان دارد در اثر اگزما در یک شخص سالمند دیده شود امکان دارد. با علائم بیماریهای دیگری اشتباه گرفته شود و تشخیص به موقع و دقیق آن را به تاخیر بیاندازد. حساسیت تماسی یا درماتیت تماسی در بزرگسالان بسیار رایج تر از کودکان است. در نتیجه یک سالمند امکان دارد با تعداد زیادی از بیماریهای پوستی روبرو شود و تا هنگامی که این مشکل به درستی تشخیص ندهند به درستی قابل درمان نخواهد بود.
دلایل تشدید اگزما در سالمندان
بعضی از شرایطی که عوامل محرک مینامند امکان دارد. سبب تشدید اگزما شوند: مواد تحریک کننده مانند صابونها و شویندهها، پشم، عفونتهای پوستی، خشکی پوست، رطوبت کم، گرما، تعریق یا فشارهای روحی و آلرژنها مانند: گرد و غبار، گرده، کپک یا مواد غذایی.
3. افتادگی پوست
علاوه بر این تغییرات سستی و چروک شدن پوست، همچنین لکههای رنگی و تغییرات عروقی در روی پوست نمایان میشود که علت به وجود آمدن این لکهها، تغییراتی است که در بافت همبند پوست ایجاد شده است. با افزایش سن و در دوران سالمندی، پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهد و رشتههای کلاژن و الاستین آنها ضعیف میشود. کاهش خاصیت ارتجاعی و تاثیر جاذبه زمین، باعث افتادگی پوست میشود.
4. کبودی پوست در سالمندان
کبود و خونمردگی در پوست سالمندان زیاد دیده میشود. اگر موضوع سالمند آزاری مطرح نباشد، شایع ترین علت کبودی بدن در سالمندان، مصرف داروهای ضد انعقاد است که در سالمندان مبتلا به بیماری قلبی عروقی، برای جلوگیری از ایجاد لخته تجویز میشود. سالمندان به خوبی نمیتوانند تعادل خود را حفظ کنند و بیشتر به اشیا داخل خانه و… برخورد میکنند. به همین دلیل احتمال خونریزی درون بافتی و دیدن کبودی در بدنشان زیاد است.
5. دیر خوب شدن و ترمیم زخم در سالمندان
افراد سالخورده پوست آسیب پذیر تری دارند. ترمیم و بهبود زخم در سالمندان بسیار آهسته تر از یک فرد جوان است. گاهی بهبود زخم و بیماریهای پوستی در سالمندان آنقدر طول میکشد که لازم است برای ترمیم و جلوگیری از عفونت، مداخله پزشکی انجام شود. در چنین مواردی بهتر است برای بیماران آنتی بیوتیک تجویز و محل زخم نیز تمیز نگه داشته شود. یکی از زخمهایی که در سالمندان دیده میشود، زخم پوستی در اثر دیابت و درگیری عروقی است. با توجه به اینکه بهبود زخم در سالمندان در حالت طبیعی به کندی صورت میگیرد، زخم ناشی از دیابت، خیلی خطرناک تر خواهد بود، بنابراین سالمندان باید به این نکته توجه داشته باشند و به صورت مدام پاها را معاینه و در صورت دیدن زخم خیلی زود به پزشک مراجعه کنند.
تاول بدن سالمندان
تاول، نوعی برآمدگی و جوش روی پوست است که درون آن پر از مایع بوده و ممکن است بر روی قسمتهای مختلف بدن به وجود بیاید. تاولها اگر هیچ دردی ایجاد نکنند، ظاهر ناخوشایندی دارند. اگرچه علل بروز تاول متفاوت است و در اکثر اوقات مسئلهی چندان مهمینیستند، برخی از آنها ممکن است نشانهی یک مشکل جدی باشند.
علائم تاولها عبارتند از:
- دردناک باشند.
- خارش دار باشند.
- رنگ پوست باشند.
- حباب دار بوده و رنگی متفاوت از پوست اطراف داشته باشند.
علت تاول زدن بدن سالمندان
- آبلهمرغان و زونا: آبلهمرغان و زونا بیماری واگیرداری است که از طریق ویروس هرپس زوستر ایجاد میشود.
- آفتابسوختگی و یا هوای سرد: قرار گرفتن طولانی در هوای سرد میتواند باعث بروز تاول بر روی پوست شود.
- عفونت: بسیاری از بیماریهای واگیردار و غیر واگیر نیز در جهان وجود دارند که تاول، یکی از علائم آنها بهحساب میآید.
- داروها: برخی از داروها بهمحض مصرف دارای عوارض و واکنشهای آلرژیکی در پوست میشوند که بصورت تاول ظاهر میشود.
- حشرات: برخی از حشرات میتوانند بر روی پوست تاول ایجاد کنند. حشراتی مثل زنبورها، مورچهها، مگسها، ککها، پشهها و… میتوانند نیش بزنند.
- ویروس هرپس سیمپلکس: ویروس هرپس سیمپلکس به دو صورت در بدن بروز میکند، نوع اول آن باعث تبخال لب و نوع دوم باعث تبخال ناحیه تناسلی میشود.
- درماتیت تماسی تحریکی: درماتیت یا حساسیت پوستی به معنای التهاب، قرمز شدن و خارش پوست است. این درماتیت بر اثر استفاده زیاد از موادی مانند لوازمآرایشی، صابون، دستکشهای لاتکس، جواهرات، دئوردورانتها و … ایجاد میشود.
خراشیدن یا کندن این برجستگیهای جوش مانند و آبکی میتواند پوشش محافظ روی پوست آسیب دیده را پاره کرده و منجر به ناراحتی یا عفونت شود. در صورتی که تاول دست نخورده باقی بماند، پوست زیر آن با سرعت بیشتری بهبود مییابد. وابسته به علت ایجاد آن، علائم دیگری مانند تب میتوانند در کنار آن ایجاد شوند.
عوارض پوستی ناشی از بیماری زمینهای
بیماری پوستی در سالمندان ممکن است در اثر وجود بیماری زمینهای دیگری ایجاد شده باشد. افراد مسن بیشتر به بیماریهای کلیوی، کبدی، قلبی عروقی، دیابت و … مبتلا هستند بنابراین دیدن عوارض پوستی ناشی از این بیماریها در سالمندان طبیعی است. مثلا فردی که کم خون است، پوست رنگپریده و سردی دارد یا به علت کم خونی دچار ریزش مو در سر، صورت و بدن میشود. حتی ناخنهای فرد کم خون نیز تغییر شکل میدهند. مشکلات کلیوی میتوانند باعث خارش بدن در سالمندان شوند. بیماریهای کبدی نیز میتواند از علت خارش بدن در سالمندان و زردی پوست میشوند.
مواد معدنی برای درمان و پیشگیری
بهترین محافظ پوست از نور خورشید در سالمندان، مصرف مجموعهای از کاروتنوئیدها، اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامینهای C و E میباشد. به طور کلی تغذیه نقش مهمیدر سلامت پوست درمان بیماری پوستی در سالمندان ایفا میکند. دریافت مواد آنتیاکسیدان که از اکسیده شدن چربیهای غشاء سلولها جلوگیری میکنند، در حفظ سلامت پوست نقش حیاتی دارد. مانند:
- ویتامین A
- ویتامین E
- ویتامین C
- ماده معدنی سلنیوم
در جدول زیر به تاثیر مواد معدنی و غذایی بر سلامت پوست میپردازیم :
مواد مصرفی | تاثیرات |
ویتامین A | سرعت بازسازی و ترمیم پوست و رشد سلولها را افزایش میدهد. |
گوشتهای قرمز بدون چربی و گوشت سفید، تخم پرندگان و انواع ماهیها | پروتئین مورد نیاز را در بدن سالمندان را فراهم میکند. |
آب | به اندازه کافی از ضروریات است و باعث انعطافپذیری پوست شده و مانع از خشکی آن میشود. |
چای، قهوه و نوشابههای گازدار | به شادابی پوست لطمه وارد میکند. |
چای سبز | از تخریب پوست و رشد بیماری پوستی در سالمندان جلوگیری میکند و پوست را در مقابل اشعه محافظت میکند. |
کمبود ویتامین ۳ B | ایجاد بیماری پلاگر میکند و کمبود ویتامین C که ایجاد اسکوربوت و خونریزی از لثه و لکههایی در پوست مینماید. |
نکته : بسیاری از بیماریهای نادر تر پوستی نظیر برخی از بیماریهای تاولی پوست، برخی حساسیتهای ناشی از آفتاب و شماری دیگر از بیماریهای پوستی شیوع بالاتری در سنین سالمندی دارد که خوشبختانه بسیاری از این موارد در صورت ارزیابی درست توسط پزشکان حاذق و کارآمد قابل درمان میباشد.
طب سنتی برای درمان بیماری پوستی در سالمندان
طب سنتی برای درمان بیماریهای پوستی در سالمندان مورد استفاده قرار میگیرد. با مصرف سبزیها، میوهها، حبوبات، خشکبار و نانهای سبوس دار ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز پوست و فیبر لازم برای بدن تأمین میشود. همچنین برای درمان خارش بدن در افراد مسن میتوانید از طب سنتی استفاده نمایید.
عادتهای روزانه و شبانه
مراقبت از پوست در سالمندان به راهکاری پیچیده نیاز ندارد. فقط کافی است راهکارهای ساده را به درستی به کار ببرید. در روز مهمترین کار استفاده از ضد آفتاب است. در غیر اینصورت کلاژنهایی که در طول شب در پوست تولید شدهاند از بین میروند. برای شبها بهترین توصیه این است که آرایش از روی پوست صورت پاک شود. در طول روز پوست در تماس با مواد شیمیایی آرایشی یا موجود در هواست و این باعث کم شدن کلاژن و آسیبهای دیگر میشود. شبها باید آنها را پاکسازی کنید و به پوست فرصت بازیابی بدهید.توصیه میکنیم زود به زود روکش بالش را عوض کنید.
مراقبت در برابر نور خورشید
نور خورشید و اشعههای UV دشمن پوست است. عامل اصلی پیری پوست نور خورشید است. نور خورشید به الاستین پوست آسیب میزند و کلاژن را در پوست کم میکند. با کم کم شدن کلاژن پوست،شل و چروک میشود. نور آفتاب باعث تغییر رنگ و بافت پوست هم میشود. برای کند شدن روند پیری پوست چارهای ندارید جز اینکه کمتر در معرض نور آفتاب قرار بگیرید. اگر این کار امکان پذیر نیست از کلاه برای پوشاندن روی خود استفاده کنید. گوشها و گردن خود را نیز مانند صورت با کرم ضدآفتاب محافظت کنید. اگر در موقعیتی هستید که ضدآفتاب ندارید از لوازم آرایشیای استفاده کنید که از پوست در برابر اشعههای UV محافظت کند.
خلاصه بیماری پوستی در سالمندان
دوره سالمندی در مجموع با تغییراتی در عملکرد پوست همگام با سایر ارگانهای بدن همراه است. این عامل میتواند باعث پیدایش بیماری پوستی در سالمندان شود. سالمندان در مورد مراقبت از پوست خود باید از از شستشوی بیش از حد پوست خودداری کنند، پرهیز از استفاده از مواد شوینده محرک، پرهیز از آفتاب، استفاده منظم از کرمهای ضدآفتاب و مراجعه فوری به متخصص پوست در صورت به وجود آمدن هر ضایعه و توده جدید و مقاوم به درمانهای معمول میباشد. اگر تجربی ای در این زمینه دارید با ما در میان بگذارید. همچنین جهت مشاوره رایگان میتوانید با ما تماس حاصل فرمایید.