خواب نوزاد

خواب نوزاد و کودک در سنین مختلف، با هم متفاوت است. تمام نوزادان متفاوت هستند، اما اگر نوزاد شما به طور کلی خوشحال باشد، احتمالا به اندازه کافی می‌خوابد. اگر ناراحت به نظر برسد، ممکن است کمی بیشتر به خواب نیاز داشته باشد. میزان خواب نوزاد به بدن او کمک می‌کند تا انرژی‌هایش را نگهداری و ذخیره کند. همچنین خوابیدن به رشد مغزی کودک نیز کمک می‌کند. نوزادان به طور متوسط بیشتر طول شبانه روز را در خواب سپری می‌کنند. هر چند ساعت یکبار برای شیر خوردن بیدار می‌شوند. معمولاً برای والدین بسیار مشکل است که بدانند نوزادان چه میزان به خواب نیاز دارد.

خواب کودک با توجه به عوامل خاص و شخصیت آنان، متفاوت است. میزان خواب کودک که با اختلال آن در رشد و مراقبت‌های مهم از کودک همراه است باید با دقت بیشتری به آن رسیدگی شود. در ادامه این مقاله از سایت مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور مقاله میزان خواب کودک از 1 روزگی تا 9 سالگی را برایتان شرح می‌دهیم.

خواب نوزاد از چند ماهگی تنظیم می‌شود؟

به هیچ وجه عدد اعجاب انگیزی از ساعات گزارش شده توسط کلیه اطفال در گروه سنی خاصی وجود ندارد. ممکن است خواب کودک ۲ ساله ای بین ساعات ۸ شب تا ۸ صبح روز بعد باشد، در حالی که کودک ۲ ساله دیگری بعد از خوابیدن بین ساعات ۱۰ شب تا ۵ صبح روز بعد کاملاً هوشیار به نظر آید. با توجه به این که هر کودک به عنوان یک شخصیت واحد، نیازهای اختصاصی خویش را برای به خواب رفتن دارا می‌باشد لیکن خواب قریب به اتفاق کودکان براساس سن آنان در یک گسترده (محدوده) خاصی از ساعات شبانه روز اتفاق می‌افتد.

میزان کافی خواب نوزاد تازه متولد شده

خواب نوزاد تازه متولد شده در حدود ۸ تا ۹ ساعت در روز و حدود ۸ ساعت در شب می‌خوابند. البته اکثر نوزادان در ابتدا نمی‌توانند در طول شب بطور پیوسته در حدود ۶ تا ۸ ساعت بخوابند. معمولاً نوزادان تا سن ۳ ماهگی چندین بار در طول شب بیدار می‌شوند. در اغلب نوزادان آنها هر ۳ تا ۴ ساعت برای شیر خوردن بیدار می‌شوند. اگر نوزاد برای شیر خوردن در طول شب بیدار نمی‌شود، او را بیدار نکنید. البته تا هفته پنجم و ششم به نوزاد اجازه ندهید بیش از ۵ ساعت بدون اینکه شیر مصرف کند بخوابد.

جدول خواب نوزاد و کودک از تولد تا 9 سالگی

میزان خواب کافی در کودک و هر چه به آن مربوط می‌شود. از خواباندن او و بیداری‌های شبانه دوران نوزادی گرفته تا به رختخواب فرستادن کودک بازیگوش در سن دبستان، یکی از مشغله‌های همیشگی ذهن پدر و مادرها و پرستار کودک است. اما یک کودک از تولد تا پایان نوجوانی به چه میزان خواب در شبانه روز نیاز دارد؟ جدول زیر مقدار خواب کافی کودک از بدو تولد تا 9 سالگی را مشاهده می‌کنید.

خواب کافی کودک در ۶ ماه اول تولد

برای این نوزادان فرمول خاصی برای به خواب رفتن وجود ندارد زیرا ساعت فیزیولوژی (درونی) آنها هنوز تکامل نیافته است. آنها عموماً برای مدت ۱۶ تا ۲۰ ساعت که در طول شبانه روز به دفعات تقسیم می‌شود یا می‌خوابند و یا چرت می‌زنند با این حال نوزدان را در دو هفته اول تولدشان می‌بایست هر ۳ یا ۴ ساعت یکبار به لحاظ تثبیت وزن حاصل شده در آنها بیدار نمود، و بعد از آن مهم نیست که کودک برای مدت طولانی به خواب برود.

درست زمانی که والدین احساس می‌کنند کودکشان در طول شب به خواب رویائی و دور دستی فرو رفته است، از آن زمان است که می‌توان دریافت که ساعات خواب کافی کودک از روز به شب در حال تغییر و شکل گیری است. در ۳ ماهگی خواب کودک با ۵ ساعت در طول روز و ۱۰ ساعت در شب و غالباً با یک یا دو وقفه صورت می‌پذیرد که حدود ۹۰ درصد اطفال در این سن در طول شب به طور تقریبی به میزان ۶ تا ۸ ساعت به خواب نیاز دارند.

 نکته در خصوص میزان خواب نوزاد در 6 ماه اول

اگر کودکان در طول زمان خواب به نوعی گریه کردند و یا انواع صداها را از خود درآورند، الزاماً نباید بیدار باشند. حتی اگر در طول شب تنها برای چند دقیقه بیدار شوند دوباره به خواب خواهند رفت. بهتر است که اجازه دهیم کودکان چگونه به خواب رفتن را خود بیاموزند و تجربه نمایند. با این حال اگر کودک زیر ۶ ماهه به دفعات گریه کرد، به نیاز او پاسخ دهید.

خواب نوزادان از ۶ ماهگی تا یکسال

در شش ماهگی ممکن است کودک در حدود ۳ ساعت در طی روز و ۱۱ ساعت در شب بخوابد. در این سن شما می‌توانید عکس العمل خود را نسبت به رفتار کودکی که در طول شب بیدار شده و گریه می‌کند تغییر دهید. شما می‌توانید به مدت ۵ دقیقه او را به آرامی‌در گهواره اش نوازش کرده تا مجدداً به خواب رود و اگر موفق نشدید بدون اینکه کودک را از جایش بلند کنید با گفتن کلماتی آرام و نیز با مالش دست بر پشت او، کودک را آرام نمائید و سپس همانجا رها کنید مگر آنکه کودک شما علائم بیماری را از خود بروز نماید.

 نکته در خصوص میزان خواب نوزاد از 6 ماهگی تا یکسال

بین ۶ ماهگی تا یکسال، هیجان‌های متفرقه عامل بزرگی برای بیدار شدن کودکان از خواب به شما می‌آیند. روش کلی برای مقابله با این بیداری‌های نابهنگام در طول شب :

• آواز نخوانید.
• چراغ‌ها را روشن نکنید.
• با آنان صحبت و یا بازی نکنید. 
• به هیچ وجه آنان را از گهواره شان بلند نکنید.
• حتی اقدام به تغذیه آنها نکنید که تمام این اعمال کودکان را در تکرار رفتارشان تشویق می‌نماید.

میزان خواب کودکان از یک تا سه سالگی

 اغلب کودکان در سنین ۱ تا ۳ سالگی حدود ۱۰ تا ۱۳ ساعت می‌خوابند. هیجانات گوناگون و یا تمایل به بیدار ماندن با والدین و غافل نشدن از جریاناتی که در پیرامون خود می‌گذرد، می‌تواند عاملی برای عکس العمل متقابل کودک در برابر خواب و بیدار ماندن تلقی گردد. زمان شروع علائم به خواب رفتن کودکتان را در شب هنگام یادداشت کرده و سعی کنید که آن را در شب‌های آتی به عنوان زمان تقریبی به خواب رفتن او اعمال کنید. به استراحت نمودن اطفال ۲ یا ۳ ساله خود در طول روز اصرار نورزید مگر سستی و خستگی بر آنها فائق آید.

والدین فکر می‌کنند بیدار نگه داشتن کودک به طرق مختلف آنان را برای به خواب رفتن در ساعت مقرر کمک می‌کند. در حقیقت اگر کودکان بیش از حد خسته شده باشند ساعت مشخصی برای خوابیدن نخواهند داشت. برقراری ساعت معمول خواب به کودکان کمک می‌نماید تا آنان آرامش داشته و برای خواب مهیا گردند. برای اطفال ۱ تا ۳ ساله حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد تا به خواب روند.

میزان خواب کودکان پیش دبستانی

کودکان پیش دبستانی در حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت در هر شب می‌خوابند. دلیلی وجود ندارد که به طور کلی در این حد آنها در خواب باشند. کودک ۵ ساله ای که در طول شب به قدر کافی استراحت نموده است نیازی به خواب در طول روز ندارد. با این حال اغلب مربیان مدارس و مهدها کودک زمان خاصی را برای استراحت کردن کلیه کودکان در نظر می‌گیرند. برای کودک ۵ ساله ای که معمولاً دچار کابوس شبانه گردیده و به خواب رفتن مجدد او کمی با مشکل همراه می‌باشد بهتر است که از مجموعه لوازمی که بدین منظور آماده گردیده است کمک گرفت. این لوازم شامل اسباب بازی‌هایی است که به جهت سپری نمودن وقت کودک و ایجاد آرامش در او گردآوری شده است. مانند چراغ قوه،کتاب بازی‌های کامپیوتری، نوارهای داستانی و…

میزان خواب کودکان در سنین مدرسه

کودکان در بین سنین ۶ تا ۹ سالگی حدود ۱۰ ساعت را در خواب بسر می‌برند. مشکلات این کودکان در زمان خواب می‌تواند نشأت گرفته از نیاز آنان به خلوت کردن با والدین خود، بدون حضور دیگر افراد خانواده و بستگان نزدیک باشد. سعی نمائید قبل از به خواب رفتن کودک با او خلوت کنید. با گفتگوئی کوتاه به آنان درباره همه چیز اطمینان خاطر بخشید. فقدان و یا کمبود خواب در کودکان باعث تندخوئی، انواع رفتارهای افراطی و همچنین بیماری اختلال کم توجهی در کودکان و بیش فعالی می‌شود.

انواع خواب نوزاد

خواب نوزاد در مرحله REM یا حرکت سریع چشم‌ها

 این مرحله از خواب نوزاد، خواب سبک نامیده می‌شود که در این مرحله نوزاد خواب هم می‌بیند. چشم‌های او با سرعت به جلو و عقب حرکت می‌کنند. با اینکه نوزادان حدود ۱۶ ساعت در شبانه روز می‌خوابند، حدوداً نیمی‌از این زمان خواب rem می‌باشند. کودکان بزرگتر و بزرگسالان بسیار کمتر از این زمان می‌خوابند و تنها چند ساعت را در خواب rem سپری می‌کنند.

خواب نوزاد در مرحله غیر REM 

• مرحله اول خواب نوزاد : چرت زدن- چشم‌ها بر روی هم می‌افتند، ممکن است باز و بسته شوند.
• دومین مرحله خواب نوزاد : خواب سبک – نوزاد دست و پایش را حرکت می‌دهد و ممکن است با صدا از جا پریده و تکان بخورد.
• مرحله سوم خواب نوزاد : خواب سنگین – در این مرحله نوزاد آرام و بدون حرکت است.
• چهارمین مرحله از خواب نوزاد : خواب بسیار سنگین – در این مرحله نوزاد کاملاً آرام و بدون حرکت است و حتی با سر و صدا نیز تکان نمی‌خورد.

بهترین وضعیت برای خواب نوزاد، پرستار کودک و تنظیم خواب کودک

بهتر است کودک را عادت دهید به جهات مختلف خوابانده شود چون استخوان‌های جمجمه نرم است. به خصوص اگر نوزاد نارس باشد. اگر همیشه یک طرف بخوابد، بعد از مدتی عضلات او به همان حالت عادت کرده و حالت شل یا سفت پیدا می‌کنند و سر نوزاد شکل مناسبی نخواهد گرفت. فشار روی یک نقطه ی سر کمی استخوان را صاف تر می‌کند. خواباندن نوزاد به جهات مختلف خوب است. اما اگر والدین فکر کنند خواباندن به یک جهت سبب برطرف شدن شکل نامناسب سر می‌شود و می‌توانند به سر بچه شکل دهند، این طور نیست و باید بدانند که این یک عقیده غلط است.

درجه حرارت مناسب اتاق برای خوابیدن نوزاد

• از پوشاندن لباس زیاد به تن نوزاد خودداری کنید و به جای آن دمای هوای اتاق را تنظیم کنید.
• هوای سرد موجب می‌شود تا کودک انرژی خود را به جای رشد صرف گرم نگه داشتن بدنش کند.
• در اتاق نوزاد یک دماسنج روی دیوار نصب کنید. حرارت اتاق باید بین ۲۴ تا ۲۵ درجه سانتیگراد باشد.
• در گرمای زیاد کودک خیلی عرق می‌کند و آب بدنش کم می‌شود. در این حالت باید شیر بیشتری به نوزاد داد.
• نوزاد نمی‌تواند گرمای بدن خود را نگه دارد. وقتی کودکی سردش باشد بی قراری می‌کند و سریع تر از معمول نفس می‌کشد. سرمای بیش از حد حتی می‌تواند موجب مرگ نوزاد شود.

ساعت خواب نوزاد

بهتر است هنگامی که هر کدام از این علایم را در نوزاد دیدید، به او مقداری شیر بدهید. نوزادتان را در آغوش بگیرید تا آرام گیرد. ولی پیش از آنکه خوابش ببرد او را در تخت خودش بگذارید تا یاد بگیرد به تنهایی به خواب برود. اینکه یک برنامه منظمی را برای پیش از خواب نوزاد درست کنید فکر بسیار خوبی است. علایم آمادگی برای خوابیدن نوزاد :

• خمیازه کشیدن
• مالیدن چشم‌ها
• بی قراری و گریه نوزاد
• به یک نقطه خیره شدن

به عنوان مثال می‌توانید برای او یک موسیقی ملایم پیش از خواب پخش کنید ولی به یاد داشته باشید که اجازه ندهید او در آغوش شما به خواب برود زیرا که این می‌تواند برای او براحتی به یک عادت تبدیل شود. اگر پیش از تاریک شدن هوا نوزادتان را برای خواب در تختش می‌گذارید، اطمینان حاصل نمایید که پرده‌های اتاق، اتاق او را کاملاً تاریک کرده اند. بدین ترتیب ساعت بیولوژیکی او کم کم به رابطه خواب و شب و روز عادت کرده، یاد می‌گیرد که شبها خوابیده و روزها بیدار باشد.

خلاصه مطلب خواب نوزاد و کودک

در جدول خواب نوزاد مطابق سن کودک میزان نرمال خواب آنها را بیان کردیم. البته این ساعات می‌توانند اندکی کم و زیاد شوند. چیزی که اهمیت دارد این است که والدین الگوی خواب مناسب کودک خود را پیدا کنند. درست خوابیدن را از کودکی در وجود آنها نهادینه کنند. به این شکل کودک در تمام طول زندگی خود الگوی خواب صحیحی خواهد داشت.