دعوای کودکان یک امر طبیعی و رایج است، مخصوصا کودکانی که ساعات بیشتری در کنار یکدیگر هستند و با هم بازی میکنند. دعوای بین دو کودک پیامدهایی مانند عصبانیت، لجبازی و گوشهگیری دارد. در این مقاله از سایت مرکز مهرپرور به بررسی اصول تربیتی هنگام دعوای دو کودک و نحوه دخالت والدین هنگام دعوا میپردازیم. تربیت کودک از هر چیزی برای زندگی آن مهم تر است. کودکان در زمان دعوا قوانین و مقررات را میآموزند و احترام گذاشتن به یکدیگر را درک میکنند. در این شرایط ما باید کاری کنم تا کودک مقصر عذرخواهی کند. معمولا خواهر و برادرها در سنین پایین زیاد با هم دعوا میکنند و والدین به دنبال راه حلی برای خاتمه دادن به جنگ بین فرزندانشان میباشند.
در ادامه به موارد زیر میپردازیم:
- دعوای کودکان
- فایده دعوای دو کودک
- 6 راه برای پیشگیری از دعوا
- رفتار صحیح بزرگترها هنگام دعوای کودکان
- تاثیر رفتار والدین بر دعوای کودکان
- رفتار مناسب در مورد رقابت خواهر و برادر
- توهین کردن در بین کودکان و توصیههای اصول تربیت کودک
- برخورد با خواهر و برادر ناتنی بر اساس اصول تربیت کودک
دعوای کودکان
دعوای کودکان معمولاً به درگیریهای کوچک آنها با هم گفته میشود. دعواهایی که در دنیای خودشان بزرگ است و از دید بزرگترها، کوچک و دستکم گرفته میشود. البته دعوا کردن کودکان چون خیلی تایم کوتاهی دارد، شاید به نظر جالب و البته دوست داشتنی به نظر برسد. چون میدانیم که کودکان پاک و بی گناه هستند و هیچ چیزی در دلشان نیست. آنها چند دقیقه بعد از دعوا ممکن است اصلاً یادشان برود که باهم مشغول بزن بزن بودهاند!
دعوای بین کودکان و خواهر و برادرها
دعواهای خواهر و برادری مرحله ای از فرآیند رشدی میباشد. اما بسیاری از والدین با این سوال اساسی روبه رو هستند که:
- برای پیشگیری از دعوا چه باید کنیم؟
- هنگام بروز کشمکش چه برخوردی داشته باشیم؟
از آنها سوال کنید که ماجرا چه بوده و چه کسی شروع کننده بوده است. اجازه بدهید تا ذهن کودک به کار بیفتد و خود او بگویند که:
- چه کسی ابتدا اسباب بازی دیگری را گرفت؟
- چه کسی دیگری را هل داد؟
در این مرحله سعی کنید بیشتر گوش دهید تا خود کودک ماجرا را تعریف کند. تا با این سوالات به این نتیجه برسند که کدام یک کارش در آن مقطع غلط یا درست میباشد. اگر بدون جبهه گیری از آنان سوال کنید، خود کودک به این نتیجه میرسد که کجای کار او اشتباه بوده است و از طرف مقابل عذرخواهی میکند. کودک باید یاد بگیرد عذرخواهی کند. ممکن است این گونه فکر کنید که به هر نحوی که شده باید کودک را مجبور کنیم تا عذرخواهی نماید، اما این گونه نیست و ما به زور چیزی را تحمیل نمیکنیم. تنها وظیفه ما این است تا با سوال پرسیدن به تربیت کودک کمک کنیم به اشتباه خود پی ببرد.
معمولا در دعواهای کودکان دو طرف مقصر میباشند. بگو مگوها یا کتک کاریها به طور نا آگاهانه رخ میدهد. همچنین بیشتر حس لجبازی و نا آگاهانه بودن است که باعث بروز این مشکلات می گردد.
فایده دعوای کودکان
در همین دعوای کودکان است که تربیت کودک صورت میگیرد و قوانین و مقررات را میآموزند و احترام گذاشتن به یکدیگر را درک می نمایند. در دعوا درسهایی ارزشمند وجود دارد که عبارت اند از:
- کمی فروتن باشم.
- نباید خودخواه باشم.
- لمس مفهوم نرمش و انعطاف پذیری.
پس برای دعواهای فرزندان خود کلافه نشوید و سعی کنید آن را به عنوان فرآیندی از رشد در تربیت کودک بپذیرید. این که شما به عنوان والدین عصبانی نشوید و به عنوان محرکی دیگر عمل نکنید، بسیار ارزشمند میباشد. شما میتوانید به عنوان راهنمایی کننده شیوه درست را به آنان یاد دهید. اما اجازه ندارید با داد و قیل و قال آنان را بازخواست نمایید. والدین میتوانند ناراحتی خود را ابراز کنید، حتی احساسات خود را نیز بیان کنید که از دعوای کودکان ناراحت هستند. یا این که دوست ندارند آرامش خانه بر هم بخورد، اما نباید نکات و حرف های خود را با خشم بیان نمایند و مانند پتکی بر سر فرزندان خود خراب شوند.
پرستار کودک و نوزاد در منزل از مجموعه خدماتی است که میتواند در منزل شما اتفاق بیفتد. مرکز پارسیان مهرپرور با سابقه ترین شرکت خدمات پرستاری در منزل میباشد.
پیشگیری از دعوای کودکان
برخی از والدین برای پیشگیری از دعواهای همسالان یا خواهر و برادرها قانونهایی ایجاد میکنند، که این کار درست نیست. مانند:
- نباید با یکدیگر بازی کنید.
- هرکس باید در اتاق خود بازی کند.
- ما اجازه نداریم کودک را از بازی منع نماییم.
هر بازی هزاران تجربه در دل دارد که به راحتی آنان را در اختیار فرزند ما قرار میدهد و به فرزندپروری کمک میکند. ممکن است بارها با هم بجنگند اما باز هم حق دارند تا کودکی کرده و با یکدیگر بازی نمایند. هدف ما این است که آنان یاد بگیرند که چگونه مشکلات خود را حل کنند و خود را برای زندگی آینده آماده کنند. به بازی و دعوای کودکان به چشم تجربیات ارزشمند نگاه نمایید. این نگاه به شما کمک میکند تا فلسفه دعواهای کودکانه را راحت تر درک کرده و کمتر عصبانی شوید و در نهایت سعی کنید تا رفتارهای کودکان را هدایت شده تر مدیریت نمایید.
دیگه تکرار نمیشه:
حتما شما هم این واژه را شنیدید که کودکان بارها این جمله را میگویند و عذرخواهی میکنند. اما باز هم این کار را تکرار مینمایند. البته بر اساس اصول تربیتی کودکان، اگر رفتار نادرستی تکرار شد مجازهستیم تا محدودیتهایی را برای آنان ایجاد نماییم. مانند: شما به من قول داده بودی اما باز هم این حرف یا این رفتار را تکرار کردی به همین دلیل امروز از تماشای تلویزیون یا هر عامل خوشآیند دیگری محروم هستی.
نکته: در این کار زیاده روی نکنید و بدون عصبانیت موضوع را به او توضیح دهید تا آگاه شود. هدف از محدودیتها این است تا تلنگری ایجاد کنیم نه این که کودک خود را به میزان زیاد آزار دهیم. حتی اجازه بازی نکردن با یک اسباب بازی خاص هم کافی است تا نتیجه حاصل گردد.
6 راه برای پیشگیری از دعوای کودکان
بیشتر والدین به هنگام دعوای کودکان و نحوه مدیریت کودک هنگام دعوا با مشکل مواجه میشوند. این اختلافات و دعواهای کودکان به نوعی والدین شان را نیز تحت تاثیر قرار میدهد و آن ها مردد میشوند در این شرایط چه برخوردی داشته باشند. از جمله روش های برخورد با کودکان به هنگام دعوا این است که کاملا بی طرفانه برخورد کنید.
- بیتوجهی به دعوای کودکان: دعوا راهی برای جلب توجه کودکان میباشد. برای برخی از آنها توجه منفی بهتر از توجه نکردن میباشد. اگر والدین توجه کمتری به دعوای کودکان نشان دهد، متوجه میشوند که کودکان نیز دلیل کمتری برای دعوا پیدا می نمایند.
- در تربیت کودک عادل باشید: ساده ترین راه این است که بپرسید چه کسی دعوا را شروع کرده و چه چیزی گفته است اما به یاد داشته باشید در بیشتر مواقع تنبیه باید برای هر دو یکسان باشد، تفاوتی قائل نشوید.
- به کودکان یاد دهید حرف بزنند: با آنها در مورد دعوا و راه های دیگر ممکن برای حل مشکلات صحبت نمایید.
- احترام بگذارید و مثبت باشید: نکته ی کلیدی این است که به دعوای آنها بیتوجه باشید.از آن طرف در زمانی که کار درستی انجام میدهند توجه زیادی به آنها کرده و آنان را تشویق نمایید.کودکان به سرعت متوجه تفاوت می گردند.
- الگو مثبت برای کودکان باشید: والدین باید در رفتار با دیگران و تعاملات اجتماعی الگوی رفتاری مناسبی برای کودک خود باشند.
- موقعیتهای دعوا را به حداقل برسانید: تمام دلایلی که کودکان شما دعوا میکنند را در نظر بگیرید. سپس سعی کنید کاری را انجام دهید که این موقعیتها را به حداقل برسانید.کودکان باید بدانند شما آنها را زیاد و یکسان دوست دارید، بدون اینکه به کاری که کردهاند توجهی کنید. اما باید در کنار آن متوجه باشند زمانی که رفتار خوبی دارند شما خوشحال تر میشوید.
وظیفه بزرگترها هنگام دعوای دو کودک
دعوا، یکی از مزایای داشتن خواهر یا برادر در خانه میباشد. زیرا چنین کودکی، قبل از ورود به جامعه، خواهر یا برادری دارد که با او اختلاف سلیقه و اختلاف نظر دارد و با درگیری هایی رو به رو میشود که باید سعی کند آنها را حل نماید. والدین باید به فرزندان خود اجازه رویارویی با چنین مشکلاتی را بدهند. این کار کودکان را برای آینده آماده میسازد و در تربیت کودک موثر است. اگر دعوا یا بحث میان کودکان، کلامیبود، بهتر است دخالت نکنید و به هیچ وجه نقش قاضی را در این میان بازی نکنید. در نهایت نقش والدین در تربیت کودک بسیار حائز اهمیت است.
مثلا:
- الف) عده ای همیشه به فرزند کوچکتر میگویند که: تو باید به برادر یا خواهر بزرگتر خود احترام بگذاری.
- ب) یا به فرزند بزرگتر میگویند که: تو باید رعایت کنی، هر چه باشد تو بزرگتر هستی.
تاثیر رفتار والدین بر دعوای کودکان
با این کار، کودک نسبت به والدین خود احساس منفی پیدا میکند. اگر جنگ و دعوای کودکان به کتک کاری بکشد، قبل از آسیب به خودشان یا وسایل، آنها را از هم جدا کنید. بر اساس اصول تربیت کودک بهتر است هر کدام از آنها نیم ساعت در محیطی جدا از هم بمانند و اجازه هیچ ارتباطی با هم نداشته باشند. بعد از نیم ساعت، هم به آنها بگویید اگر دوباره دعوا کنند، دیگر اجازه بازی ندارند. کودکان از مشاهده های خود، مطالب زیادی در ذهن ثبت مینمایند. بحث یا فحاشی و دعوا میان همسران در حضور کودکان، باعث الگوپذیری آنها میگردد. در درجه اول باید خود و شیوه روابط خود را اصلاح کنیم و بعد، از کودکان خود چنین رفتارهایی را انتظار داشته باشیم. در بعضی موارد، والدین، رفتار غلط را به کودک خود یاد میدهند.
به مثالهای زیر توجه کنید :
- زمانی که فرزند شما به خانه میآید و تعریف میکند کسی او را زده است، کودک را تحقیر نکنید و به او یاد ندهند که اگر کسی تو را زد، تو هم باید او را بزنی. با این کار، پرخاشگری را به کودک آموزش میدهند که کار اشتباهی میباشد. از آنجا که بیشتر خانوادهها، وعده شام را در کنار هم صرف میکنند، زمان مناسبی است که هر کدام از اعضا در مورد خود صحبت کنند،پدر و مادر میتوانند با بیان غیرمستقیم به کودکان خود بیاموزند که چگونه میتوان عصبانیت را کنترل نمایند.
- پدر میتواند بگوید چگونه ناگهان از کسی عصبانی میشود اما سعی میکند خودش را از محیط دور کند تا درگیری پیش نیاید. این کار غیرمستقیم به تربیت کودک کمک میکند تا یاد بگیرند که چگونه خشم خود را کنترل نماید.
- در مورد کودکان زیر ۱۰ سال، قصه خوانی یا عروسک بازی هم روش خوبی برای آموزش غیرمستقیم میباشد:میتوانید داستان دو خرسی که بر سر کوزه عسلی دعوا کردند تعریف کنید. سپس از کودک بخواهید قصه را ادامه دهد و راهی پیدا کند که دعوای دو خرس تمام شود. حال میتوانید راه حلی را که او بیان کرده با هم بررسی کنید و ببینید که راه درستی است یا نه. مهم است که به کودک اجازه بدهیم از ذهنش کمک بگیرد و راه حلی به او ندهیم. این کار روش خوبی برای آموزش کودکان کم سن و سال میباشد. سپس به کودک بگویید حالا از راه حل خودت در دعوا با خواهرت هم میتوانی استفاده نمایی. کودک به این ترتیب احساس آرامش میکند و به کمک راه حل خود، موضوع یا مشکل خود را حل مینماید.
چگونه کشمکش و درگیری را بین خواهر و برادرها کاهش دهیم؟
زمانی که بچهها وارد سنین ابتدایی میشوند، ممکن است وارد مرحله جدیدی به نام رقابت شوند. همانطور که خصوصیات شخصیتی و تمایلات آنها بیشتر رشد میکند و بدن آنها قوی تر میگردد. در این زمان ممکن است درگیریهای جدید و شدیدی را با یکدیگر آغاز کنند. والدینی که طلاق گرفته اند و مجدد ازدواج کرده اند، اغلب با قرار دادن بچههای خود در کنار یکدیگر، با مسائل پیچیده ای در تربیت کودک مواجه میگردند. در این شرایط کارهای زیر بیشتر اوقات آنها را پر میکند و در نهایت ممکن است منجر به عصبانیت پدر و مادر گردد:
- استدلال
- هل دادن
- ضربه زدن
- اذیت کردن
- سخن چینی کردن
در صورتی که شاغل یا دست تنها هستید و برای نگهداری از فرزندان خود به پرستار کودک و نوزاد احتیاج دارید ،میتوانید از تعرفه پرستار و مراقبت کودک که توسط مرکز پارسیان مهرپرور ارائه میشود، استفاده نمایید. جهت دریافت خدمات پرستاری و مراقبت از کودک در منزل با ما تماس بگیرید.
بعضی از خواهر و برادرها کل زندگی خود را با یکدیگر سروکله میزنند. این درگیریها و سرو صداها اجتناب ناپذیر میباشد. از طرفی دیگر، زمان خوبی است تا به فرزندان خود اهمیت حل و فصل محترمانه مشکلات بین یکدیگر را آموزش دهید. سپس با کنترل و درک بیشتر میتوانید سردردها را کاهش دهید و فضای مناسب در خانه را حکم فرما کنید.
رفتار مناسب در مورد رقابت خواهر و برادر
زمانی که کودکان در سنین ابتدایی با یکدیگر بحث و بگو مگو میکنند، بهترین روش این است که دخالت نکنید. بر اساس اصول تربیت کودک، به جای آن میتوانید آنها را تشویق کنید تا با یکدیگر این مسئله را حل و فصل نمایند. به آنها توضیح دهید که این مسئله از دید شما چگونه میباشد. صحبتهای هر دو طرف گوش دهید و به فرزندان خود بگویید که چه شنیده اید. به آنها بگویید که متوجه وضعیت موجود هستید و اینکه مطمئن هستید که آنها میتوانند راه حل مناسبی برای آن پیدا نمایند. در دراز مدت، حل و فصل کردن مشکلات توسط کودکان به یک مهارت برای آنها تبدیل میگردد، که آن را میآموزند و همچنین باعث کاهش تنشهای عصبی در خانه میگردد.
توجه: البته بعضی از مسائل وجود دارد که به تنهایی و توسط خود آنها قابل حل کردن نمیباشد.
برگزاری یک جلسه مشورتی
بنابراین میتوانید یک جلسه مشورتی خانوادگی برگزار کنید. صحبت بچهها را برای خودشان بازگو کنید و نکات اصلی صحبت آنها را بنویسید. سپس هر وضعیت را برای آنها بخوانید و از آنها بخواهید تا راه حل مناسبی برای آن پیدا نمایند. در خصوص نظرات و راه حلها با یکدیگر بحث نمایید. اگر مشکل برطرف نشد و بچهها همچنان ناراحت هستند، نیم ساعت به آنها وقت استراحت بدهید سپس مجدد امتحان نمایید. جلسات مشورت را ادامه دهید تا ببینید که چگونه راه حلها جواب میدهد. در نهایت این احتمال وجود دارد که آنها از برگزاری جلسات مشورت خسته شوند و برای جلوگیری از آن، خودشان راه حل مناسبی پیدا نمایند.
توهین کردن در بین کودکان و توصیههای اصول تربیت کودک
توهین و اذیت در دعواهای بین خواهر و برادرها مسئله ای شایع و اجتناب ناپذیر میباشد که میتواند رقابت را تشدید کرده و اثر منفی روی تربیت کودک بگذارد. زمانی که متوجه میشوید یکی از فرزندان شما به برادر یا خواهر خود در حین بحث و گفتگو توهین میکند:
- الف: در حضور او چیزی نگویید.
- ب: اجازه دهید تا تنها شود سپس به او بگویید که کار درستی نکرده است که این توهین را به برادر یا خواهر خود کرده است.
توجه: اگر جلوی خواهر یا برادر او سعی کنید که او را متوجه اشتباه خود سازید،ممکن است که به خاطر این تحقیر، حس انتقام جویی در او تشکیل شود. اگر مشکل جدی و شدید باشد با مشورت تمام اعضای خانواده تنبیهی برای او در نظر بگیرید. مثلا: از مدت زمان تماشای تلویزیون یا مقدار پول توجیبی او در ازای هر دشنام یا کار خطا ، بکاهید.
برخورد با خواهر و برادر ناتنی بر اساس اصول تربیت کودک
معمولا رقابت بین خواهر و برادرهای ناتنی زیاد است و این امکان وجود دارد تا رقابت و جنگ بین بچههای طلاق منجر به اضطراب، سردرگمی و پوچی گردد.
- قدم اول در تربیت کودک: انتظار زیادی از کودک نداشته باشید. سالها زمان میبرد تا خواهر و برادرهای ناتنی به یکدیگر عادت کنند. بنابراین در ابتدا سعی کنید: با آنها صحبت کنید و اجازه دهید که با نقطه نظرات یکدیگر آشنا گردند. تغییرات مسئولیتی را برای آنها توضیح دهید و اساس روال خانوادگی را برای آنها شرح نمایید.
- قدم دوم در تربیت کودک: از آنها بخواهید مشکلات خود را خودشان حل کنند و در زمان تربیت کودک از مقایسه و قضاوت کردن کودکان بپرهیزند.
- قدم سوم در تربیت کودک: مسافرت بهترین موقعیت است تا در طول سفر پروژههای مشارکتی بین فرزندان بگذارید. مثلا : در تمیز کردن پارکینگ یا حیاط آنها را مجبور کنید تا همکاری و توافقاتی بین آنها به وجود آید. نکته : هرگز به زور باعث پیوند میان آنها نشوید.
- قدم چهارم در تربیت کودک: در کودکانی که اتاق مشترک دارند، فضا را برای آنها تقسیم کنید و برای هریک قانونهای مشخصی ایجاد کنید.
نکته : خانواده ای که بچههای ناتنی دارد تربیت کودک در آنها دشوار است اما 4 راه حل وجود دارد:
- صبر
- درک
- عشق
- انعطاف پذیری
بهتر است از پرستار کودک و نوزاد در منزل استفاده شود و مرکز پارسیان مهرپرور با کادری مجرب و متعهد آماده ارائه خدمات پرستاری در منزل میباشد. از طرف دیگر هنگام مراجعه پرستار کودک در منزل، پرستار با تجربه به کودک شما آموزشهای لازم را ارائه میدهد و همین امر میتواند روند رشد تربیت کودک را افزایش دهد.