مركز خدمات بالینی ، مراقبتی و آموزشی در منزل پارسیان مهرپرور تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

  • info@mehrparvar.com
  • 021-44442410
بیماری ها در سالمندان | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

پیشگیری از بیماری‌ها در سالمندان : آشنایی با بیماری های شایع دوران سالمندی و روش های کنترل آن

آشنایی با بیماری های شایع دوران سالمندی و روش های کنترل آن

پیشگیری از بیماری‌ ها در سالمندان با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در ایران اهمیت به سزایی دارد. با افزایش سن، تحرک کمتر و یکجانشینی بدن شروع به فرسوده ‌شدن می‌کند و بیماری‌های مختلفی به وجود می‌آید. ارتقای سطح بهداشت و سلامت امید به زندگی در افراد را افزایش داده و جمعیت سالمندان بیشتر شده است. ناتوانی بعضی سالمندان و وجود بیماری‌های مختلف نیاز به مراقبت‌های پزشکی را بیشتر می‌کند. در این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور شیوه اصلاح زندگی و پیشگیری از بروز بیماری‌ها را بررسی میکنیم.

آزمون‌های غربالگری و چک آپ برای پیشگیری از بیماری‌ ها در سالمندان

آزمون‌های غربالگری ما را قادر میسازد بيماری ها را زودتر تشخيص دهيم قبل از اينکه علائم و نشانه های آن آشکار شوند. در اين صورت درمان بيماری‌ها هم آسان‌تر خواهد بود آزمایشات دوره ای و نیاز به انجام آنها بر اساس سن، جنس و سابقه خانوادگی بیماری‌ها عوامل خطر و…..تعیین می شود. بعضي از بيماريها هم، اگر چه قابل پيشگيري نيستند اما ميتوان با تشخيص به موقع آنها قبل از استقرار كامل بيماری و بروز عوارض جدی آنها را درمان كرد.

  • افزايش قند
  • افزایش چربي خون
  • تستهای پاپ اسمير يا تست سرطان دهانه رحم

تغییرات بدن در دوران سالمندی

عموم افراد در این دوران بنا بر تفکراتی که دارند در مورد بیماری های این دوران نگرانی هایی دارند. هر زمان که سن افراد بالا برود به دلیل افزایش رادیکال های آزاد و قند خون اندام های بدن، استخوان ها و عضلات دچار مشکل و از کار افتادگی می شوند. تا زمانی که جوان  هستیم بدن توانایی بازسازی خودش را دارد اما با افزایش سن این توانایی کاهش می یابد. در ادامه برخی از تغییرات بدن را بیان می کنیم.

مشکل کاهش سوخت و ساز بدن سالمندان

یکی از روش هایی که می توند به سالمندان کمک کند این است که همزمان با کاهش سوخت و ساز بدن میزان انرژی دریافتی خود کاهش دهند و هماهنگ کنند تا دچار افزایش وزن نشوند.هر زمان که سالمند بتواند وزن بدن را در اندازه طبیعی حفظ کند قادر خواهد بود از مبتلا شدن به دیابت نوع ۲ پیشگری کند و در ادامه سلامت قلب حفظ می شود. به همین دلیل است که از وظایف اصلی پرستار سالمند تهیه غذا برای سالمند است به نوعی که وی سلامتی اش را از دست ندهد زیرا افزایش شاخص توده بدن با بروز فشار خون بالا، افزایش کلسترل، بیماری قلبی و حتی سرطان ارتباط دارد.

مشکل کاهش اشتها در سالمندان

این مسئله ای است که افراد در دوران جوانی هم ممکن است با آن در ارتباط بوده باشند و قادر نبوده اند غذا بخورند. در دوران سالمندی نیز به دلایل ژنتیکی و ارثی و برخی عوامل بیرونی – افسردگی، مصرف دارو و بیماری ها – دچار بی اشتهایی می شوند.

سالمندان بیشتر دچار چه بیماری هایی می شوند؟

بیماری هایی که سالمندان را گرفتار می کند بیشتر شامل بیماری هایی است که در اثر ناپرهیزی بوجود می آیند مانند موارد زیر :

بیماری دیابت در سالمندان

میانسالان و سالمندان اغلب در معرض ابتلا به دیابت نوع دو قرار دارند. مواد غذایی نیز در بالا رفتن میزان قند خون موثرند. افزایش یا کاهش بیش از اندازه میزان قند خون می تواند خطرناک باشد.

بیماری قلبی؛ خطری بزرگ در سالمندان

شاید خیلی ها فکر می کنند بیماری قلبی در بین سالمندان از اصلی ترین دلائل مرگ و میر در بین سالمندان می باشد در حالی که متخصصان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا معتقدند که  بیش از ۸۰ درصد مرگ و میرهایی که عامل آنها بیماری عروق کرونر – نوعی بیماری قلبی که در نتیجه باریک شدن رگ ها بروز می کند – بوده اند قابل پیشگیری می باشند.

بیماری های کلیوی سالمندان

بیماری های کلیوی نیز از جمله عوارضی هستند که می توانند در کیفیت زندگی سالمند اختلال ایجاد کنند. کلیه ها نقش بسزایی در تصفیه خون و دفع مواد زاید و مایعات اضافی بدن ایفا می کنند و چنانچه دچار مشکل شوند اختلالاتی در سلامت فرد پدید می آید. از عواملی که موجب بروز انواع بیماری های کلیوی می شوند می توان به فشار خون بالا، بیماری دیابت، ژنتیک و مصرف دارو اشاره کرد. برخی از نشانه هایی که می توانند هشدار دهنده باشند عبارتند از:

  • سرگیجه
  • ادرار خونی
  • تکرر ادرار
  • تورم عضلات
  • سوزش ادرار
  • احساس سرما
  • فشار خون بالا
  • ضعف و خستگی
  • پف کردن چشم ها
  • احساس درد در کلیه ها

بیماری های خود ایمنی سالمندان

افزایش سن و ورود به دوران پیری موجب ضعیف تر شدن سیستم ایمنی می گردد. این امر موجب می شود که سالمندان در برابر بیماری های مربوط به سیستم ایمنی از جمله بیماری های عفونی و… آسیب پذیرتر باشند. زمانی که فرد دچار بیماری های خود ایمنی می شود، سیستم ایمنی بخشی از سلول های خودی را به عنوان دشمن شناسایی کرده و به آن قسمت از بدن حمله می کند. بیش از چهل نوع بیماری خود ایمنی وجود دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ام اس
  • دیابت نوع اول
  • رماتیسم مفصلی
  • آرتریت پسوریاتیک
  • واسکولیت خود ایمنی
  • التهاب تیروئید هاشیموتو

بیماری های کبدی در سالمندان

کبد، یکی دیگر از ارگان هایی است که با افزایش سن دچار بیماری می شود. بیماری های کبدی می توانند منجر به ایجاد عوارض خطرناک گردند. برخی از این بیماری ها ژنتیکی بوده و برخی دیگر در اثر عوامل محیطی و تغذیه نادرست به وجود می آیند. برخی از بیماری های کبد به شرح زیر است:

  • کبد چرب
  • بزرگ شدن کبد
  • بیماری سیروز کبدی
  • بیماری یرقان یا زردی

بیماری های مربوط به عضلات و استخوان ها

بیماری های عضلات و اسکلتی از جمله شایع ترین بیماری ها هستند که اغلب سالمندان از آنها رنج می برند. این بیماری ها، عضلات، ماهیچه ها و استخوان ها را درگیر می کنند و معمولا موجب بروز درد می شوند. سالمند معمولا از درد زانو، کمر، گردن، دست ها یا پاها شکایت می کند. این دردها معمولا موجب مختل شدن حرکات بدن و ناتوانی در انجام برخی از فعالیت های روزمره می شوند.

  • پوکی استخوان
  • آرتروز مفاصل
  • آرتریت روماتوئید
  • دیسک کمر و گردن
  • انحراف ستون فقرات
  • سندروم کانال کارپال

تغذیه سالم برای پیشگیری از بیماری ها در سالمندان

یکی از روش هایی که باعث می شود سالمندان در دوران سالمندی به خیلی از بیماری ها گرفتار نشوند تأثیر تغذیه بر زندگی و سلامت آنان می باشد. خیلی از سالمندان در این دوران به دلیل کاهش میزان سوخت و ساز بدنشان دچار مشکل افزایش وزن می شوند که خود دلیل بسیاری از بیماری ها می باشد.

داشتن یک روش تغذیه ای صحیح باعث می شود که سالمندان در این دوران ندرست باقی بمانند و همچنان سلامت قلب، ریه ها، مفاصل، استخوان های  آنان حفظ شود و از بروز بیماری ها جلوگیری شود.جلوگیری از ابتلا به خیلی از بیماری ها با ایجاد چند تغییر کوچک در رژیم غذایی  امکان پذیر می باشد و استرس در بدن سالمندان را کاهش می دهد.

اهمیت کاهش مصرف نمک در سالمندان

سالمندان باید مواد غذایی کم نمک مصرف کنند. برای مزه‌دار کردن غذای سالمندان از سایر ادویه‌ها استفاده کنید. همچنین نمکدان را در دسترس سالمندان قرار ندهید زیرا استفاده از آن سبب افزایش وزن سالمندان و همچنین افزایش فشار خون می شود.

پیشگیری از بیماری ها در سالمندان با مصرف مرتب شیر

سالمندان لازم است روزانه سه فنجان شیر کم چرب، ماست و پنیر مصرف کنند. در اینصورت نیاز بدن آنها به ماده معدنی کلسیم تامین میشود. وجود مقادیر کافی این ماده معدنی در بدن، تندرستی استخوان ها و دندان ها را تضمین می کند.

پیشگیری از بیماری ها در سالمندان با مصرف ویتامین ب ۱۲

یکی از اختلالات و کمبودهای سالمندان کمبود شدید ویتامین ب ۱۲ می باشد ، زیرا سالمندان قادر نیستند اکثر ویتامین ها را جذب کنند و به دلیل کمبود این ویتامین دچار برخی بیماری ها می شوند. ویتامین ب ۱۲ اهمیت زیادی دارد، کمبود این ویتامین باعث بروز کم خونی، اختلال شناختی و نوروپاتی – نوعی اختلال عصبی – می شود. با مصرف ماهی، گوشت قرمز، شیر، تخم مرغ و … می توان نیاز بدن به این ویتامین را برطرف نمود.

سالمندان برای حفظ سلامت قلب خود چه بخورند ؟

کارشناسان تغذیه معتقدند، پیروی از رژیم غذایی سالم ارتباط مستقیمی با حفظ سلامت قلب سالمندان دارد. میوه، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب، مرغ و ماهی، روغن زیتون و کانولا و حبوبات باید در رژیم غذایی سالمندان به مقدار مناسب وجود داشته باشد.

وعده های غذای برنامه ریزی شده

سالمندان برای حفظ سلامت خود حتماً رژیم غذایی مخصوص باید داشته باشند. جهت نگهداری از سالمندان به شیوه صحیح برای وعده های غذایی سالمندان برنامه ریزی مناسب داشته باشد د اینصورت سالمند کمتر غذای ناسالم مصرف خواهد کرد.

پیشگیری از بیماری ها در سالمندان با مصرف ویتامین d

یکی از ویتامین های لازم برای بدن ویتامین ب ۱۲ می باشد که نقش اساسی در سلامت بدن سالمندان دارد  اما بدن سالمندان آن را به سختی جذب می کند.بدن این ویتامین را از نور خورشید، مکمل های خوراکی و مواد غذایی زیر دریافت می‌کند.

  • پنیر 
  • روغن ماهی
  • زرده تخم مرغ 
  • ماهی سالمون و تن

کمبود ویتامین د برای سالمندان خطرناک می باشد و سبب دیابت، ضعف عضلانی، بیماری های قلبی، پوکی استخوان و … می شود.

لازمه حضور فیبر در برنامه غذایی سالمندان

در دوران سالمندی کلسترول خون افزایش می یابد.  لازم است نگهدار سالمند برای کاهش کلسترول خون در سالمندان مواد غذایی سرشار از فیبر – لوبیا، جو، میوه، سبزیجات، عدس و بادام – را به رژیم غذایی آنان اضافه کند. فیبر نقش زیادی در کنترل قند خون ایفا می کند و خطر ابتلا به دیابت را نیز کاهش می دهد.