مركز خدمات بالینی ، مراقبتی و آموزشی در منزل پارسیان مهرپرور تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

  • info@mehrparvar.com
  • 021-44442410
سرفه کودکان | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

سرفه کودکان : علل، علائم، راههای درمان دارویی و خانگی انواع سرفه (سرماخوردگی و کرونا)

انواع سرفه در کودکان و روش های درمان آن

سرفه کودکان یکی از مواردی است همواره موجب نگرانی بیشتر والدین می شود. والدین دوست ندارند که کودکانشان از چیزی آزرده خاطر شوند به همین علت تمام سعی و تلاششان را می کنند که کودکانشان را در سلامت کامل ببینند، اما باید دانست که سرفه یک عکس العمل طبیعی برای بدن است که به دلیل تحریک مژه های برونش و دستگاه تنفس و توسط اعصاب مرکزی و تحریک دیافراگم ایجاد شود. در واقع سرفه، برای بدن بسیار هم مفید است از این جهت که مقدار زیادی از ترشحات خارج می شود تا راه هوایی باز شده که همین امر باعث راحت تر شدن تنفس می شود. در این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور به بررسی علل و نشانه های انواع سرفه در کودکان می پردازیم.

علت و درمان انواع سرفه کودکان

گاهی سرفه به مراقبت پزشک نیاز دارد ، دانستن انواع مختلف سرفه به شما کمک می کند که هم در منزل به کودک کمک کنید و هم بدانید چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید. چهار نوع متفاوت سرفه وجود دارد:

  1. سرفه خشک
  2. سرفه مرطوب
  3. سرفه خروسک
  4. سیاه سرفه

1- سرفه خشک کودکان

این نوع سرفه کوتاه و مکرر است و معمولا در اثر عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (بینی و گلو) مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می‌شود. سرفه خشک معمولا در اتاق گرم یا بعد از دراز کشیدن بدتر می‌شود.

علت این نوع سرفه :  عفونت در دستگاه تنفسی تحتانی باشد، مثل برونشیت (التهاب کوچک‌ترین راه‌های هوایی در ریه‌ها) یا ذات‌الریه (التهاب بافت ریه).

از سایر علل این نوع از انواع سرفه می‌توان به آسم (که ابتدا به شکل سرفه‌های خشک شبانه ظاهر می‌شود) و قرار گرفتن در معرض دود سیگار اشاره کرد.

درمان سرفه خشک کودکان : مراجعه به راه حل های شماره ۱، ۲، ۳،‌ ۶، ۷، ۸، ۹ و ۱۲

2 – سرفه خروسک کودکان

خروسک نوعی بیماری است که باعث بروز سرفه‌های شدید و خشک می‌شود و صدای آن شبیه صدای خوک آبی است. خروسک در کودکان باعث تورم در قسمت بالایی نای می‌شود که معمولا دلیل آن، عفونت ویروسی است.

علت سرفه خروسک : عفونت ویروسی

محل تورم، زیر پرده‌های صوتی است و باعث ایجاد سرفه خروسک می‌شود. کودکی که خروسک دارد، ممکن است هنگام تنفس صدای زیری داشته باشد که با عنوان «سوت تنفسی» شناخته می‌شود.

درمان سرفه خروسک : مراجعه به راه حل های شماره ۱، ۲، ۴، ۵، ۷، ۸ و ۱۳

3 – سرفه مرطوب یا سرفه خلط دار

سرفه مرطوب به دلیل ترشحات مایع و خلط موجود در دستگاه تنفسی تحتانی (نای و ریه‌ها) ایجاد می‌شود. علل شایع سرفه مرطوب عفونت و آسم است. این سرفه خلط را از دستگاه تنفسی تحتانی بیرون می‌کشد.

علت سرفه خلط دار : سرماخوردگی، سینوزیت و التهاب ریه.

روش درمان سرفه مرطوب : مراجعه به راه حل های  شماره ۱، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۲ و ۱۳

4 – سیاه سرفه

کودکی که سیاه سرفه می‌گیرد، علائمی شبیه به سرماخوردگی معمولی دارد؛ اما به تدریج سرفه بدتر، شدیدتر و سریع‌تر می‌شود، به‌خصوص شب‌ها. این نوع از انواع سرفه را می توان یکی از بدترین سرفه ها در کودکان توصیف کرد. در هر بار حمله‌ سرفه، فرد ۵  الی ۱۵ سرفه بریده بریده و پی در پی می‌کند. بعد از سرفه کودک نفس عمیقی می‌کشد و گاهی این تنفس صدایی شبیه خس خس دارد. سرفه تند از انواع سرفه هایی است که می‌تواند به مشکلات تنفسی منجر شود و رنگ کودک ممکن است به دلیل کمبود موقتی اکسیژن، کبود گردد.

روش درمان سیاه سرفه کودکان : مراجعه به راه حل های شماره ۱، ۳، ۷، ۸، ۱۰ و ۱۱

5 – سرفه های خشک شبانه

کودک شما در طول زمستان مدام سرفه خشک می کند و این مشکل شب ها تشدید می شود.

علت سرفه های خشک شبانه : آسم و سرماخوردگی.

در آسم راه های هوایی تنگ شده و ریه ملتهب می شود که همین، ترشح اضافه ایجاد می کند. اگر چه بیشتر والدین فکر می کنند که خس خس سینه علامت اولیه آسم است اما سرفه های خشک شبانه اغلب بارزترین علامت کودک است. از علائم دیگر می توان به سرفه همراه با ورزش، آلرژی، سرماخوردگی یا هوای سرد اشاره کرد. سرفه آسمی زمانی باید مدنظر قرار گیرد که سرفه پایدار (مزمن) به وسیله سرما یا فعالیت تشدید شده یا در شب ها بدتر می شود.

درمان سرفه های خشک شبانه : مراجعه به راه حل های شماره ۱، ۲، ۳،‌ ۶، ۷، ۸، ۹ و ۱۲

سرفه همراه با خس خس

کودک چند روزی است سرماخورده و حالا سرفه اش صدادار است. به نظر می رسد سریع نفس می کشد و تحریک ناپذیر شده است.

علت سرفه همراه با خس خس :  برونشیت.

برونشیت اصطلاحی است که به التهاب لوله های نایژه ای گفته می شود. زمانی که این معابر تحریک می شوند موکوس ترشح می کنند که باعث ایجاد سرفه می شود تا معابر هوایی پاک شود. در عفونت برونش، کودک وقتی آب دهانش را قورت می دهد با ترشحات همراه است و تنفس برایش سخت است. گاهی اوقات علت بیماری میکروب ها هستند که معمولاً با تب و سرفه شدید  در کودکان همراه است. در کودکان کمتر از ۴ سال می توان انتظار گوش درد هم داشت و در افراد ۴ سال به بالا سینوزیت ایجاد می شود که تبدیل به سینوزیت برونشی می شود.

مراجعه به راه حل های شماره ۱، ۲، ۷، ۸

سرفه کودکان :  سرفه مزمن

کودک بیشتر از ۱۰ روز است که سرما خورده اما سرفه هایش بهبود پیدا نمی کند.

علت سرفه مزمن : سرفه های ناشی از سرماخوردگی می تواند یک هفته طول بکشد؛ به خصوص اگر کودک سرماخوردگی قبلی نداشته باشد.

آسم، آلرژی یا عفونت های مزمن در سینوس ها یا مسیر تنفسی می توانند باعث سرفه های مزمن شوند.

مراجعه به راه حل های  شماره ۱، ۲، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۲، ۱۳ و ۱۵

سرفه به همراه تب

کودکتان چند روزاست که علائم سرماخوردگی دارد اما همچنان تب دارد و سرفه می کند.

علت سرفه به همراه تب : سرماخوردگی معمولی، آنفولانزا.

سرفه کودک به همراه تب و آبریزش بینی احتمالاً سرماخوردگی معمولی است، اما سرفه به همراه تب ۳۹ درجه سانتیگراد یا بالاتر بعضی وقتها سینه پهلو است، مخصوصا زمانی که تنفس تند و ضعیف باشد.مراجعه به راه حل های  شماره ۱، ۳، ۴، ۷، ۸، ۱۳ و ۱۴

راه حل  شماره ۱ : مراجعه به پزشک

در تمام موارد سرفه باید علت آن مشخص شود، بنابراین مراجعه به پزشک اولین و مهمترین راه حل است. بعضی پدر ومادرها بدون هیچ اطلاع و آگاهی ای اقدام به خود درمانی برای کودکان شان می کنند که این بزرگترین اشتباه است زیرا حتی مصرف استامینوفن هم نباید بدون تجویز پزشک و بدون توجه به وزن و سن کودک باشد. حتی قاشق و پیمانه ای که با آن به کودک دارو داده می شود بسیار اهمیت دارد. بنابراین قبل از هر اقدامی بهتر است با پزشک مشورت کنید.

راه حل شماره ۲ : استفاده از بخور گرم

در سرفه خشک باید از بخور آب گرم به مدت ۵/۱ تا ۲ ساعت در یک آپارتمان ۱۰۰ متری استفاده کرد زیرا هوای خشک امکان دارد ایجاد سرفه کند. اگر بیشتر از این زمان از بخور استفاده شود باعث به وجود آمدن مایت ها می شود و خود ایجاد حساسیت می کند. شاید برای بخور از حوله استفاده کنید اما نباید آن را مستقیم روی پوست کودک قرار دهید. استفاده از بخور فواید زیادی دارد وباعث  رفع گرفتگی بینی، مرطوب شدن مجاری تنفسی و بهبود سرفه های خشک و همچنین تسهیل خروج خلط می شود. اگر دستگاه بخور ندارید، می توانید یک ظرف آب را روی شعله بگذارید تا به جوش آید.

راه حل شماره ۳ : استامینوفن

به کودکان زیر ۳ ماه بدون اجازه پزشک استامینوفن ندهید. مقدار مصرف مناسب کودک براساس وزن او تجویز می شود نه سنش. مصرف استامینوفن در کودکان بالای ۲ ماه ایمن است اما مقدار مصرف باید توسط پزشک تعیین شود، زیرا اثرات زیانبخشی را به همراه دارد. در سرفه خشک و سرفه همراه با تب، معمولاً با تجویز پزشک استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز می شود.

راه حل  شماره ۴ : خوردن عسل

یکی از مواد غذایی که ارزش غذایی بسیار بالایی دارد، عسل است. این ماده مفید در کودکان یک سال به بالا راه حلی  خوب برای تسکین سرفه است. می توان یک قاشق مرباخوری عسل را در نصف لیوان شیر حل کرد و روزی ۲ بار آن را مصرف کرد. یکی دیگر از راه های مصرف عسل، حل کردن آن در چای و لیمو ترش است. تحقیقات گوناگون نشان داده است این ماده غذایی با ارزش غذایی بالایی که دارد می تواند در تسکین سرفه و بازگرداندن انرژی از دست رفته کودک موثر باشد. این ماده غذایی پر ارزش باعث ضدعفونی شدن راه های تنفسی می شود. پس از بهبود هم می توان شیر عسل را در برنامه غذایی کودک قرار داد.

راه حل شماره ۵ : حمام گرم

بهتر است کودکتان را برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در حمام مرطوب نگه دارید و آب گرم را باز کنید (دقت کنید امکان دارد هوای گرم به رغم رطوبت زیاد، حال کودک را بدتر کند) یا او را به فضای بیرون از خانه ببرید. کافی است لباس گرم و کلاه به او بپوشانید. آنچه کودک شما نیاز دارد تنفس هوای سرد و مرطوب است. بهتر است او را به صورت قائم یا ایستاده نگه دارید،‌ چون این حالت به آسان شدن تنفس کودک کمک می کند.

راه حل  شماره ۶ : آلرژن ها را حذف کنید

مواد شیمیایی موجود در تمیز کننده ها و ضدعفونی کننده های خانگی و نیز در خوشبوکننده های هوا می توانند مخاط گلو را اذیت کرده، سرفه را بدتر کنند و باعث سوزش چشم ها، گلو و دهان شوند. اگر علت سرفه ها ناشی از آسم یا حساسیت باشد برای بهبود کودکتان  نباید از مواد شیمیایی پاک کننده با بوی تند و زننده استفاده کنید بنابراین هر چیزی که باعث آلرژی کودک می شود باید حذف شود. این می تواند شامل برخی مواد غذایی نیز باشد.

راه حل شماره ۷ : استراحت کردن

اصلی ترین درمان برای بسیاری از موارد سرفه که ناشی از بیماری های گوناگون از جمله سرماخوردگی، خروسک، سیاه سرفه و… است، فقط و فقط استراحت است. معمولاً یک هفته استراحت، هم باعث بهبود سریع کودک می شود و هم اگر عامل بیماری ویروس باشد از انتقال آن به دیگر کودکان جلوگیری می شود.

راه حل شماره ۸ : مصرف مایعات

همیشه برای درمان انواع سرفه بسیاری از مایعات تسکین دهنده هستند. از جمله این مایعات می توان به چای و شیر گرم اشاره کرد. علاوه بر این نباید از سوپ مرغ غافل شد. مصرف غذاهای آبکی و گرم مانند سوپ مرغ، انواع آش و سوپ های ساده همواره در طول بیماری سرماخوردگی، سینه درد و سرفه از جمله تجویزهای پزشکان بوده است، در حال حاضر افزودن ادویه جات تند مانند فلفل، پودر سیر یا خود سیر و پودر کاری به این غذاها نیز توصیه می شود. این ترکیب به واقع یک اکسپوکتورانت طبیعی محسوب می شود زیرا هنگام سرفه های خلط دار اینگونه مواد اخلاط موجود در شش ها را کنده و سبب خروج آنها توسط سرفه می شود. استفاده از هویج و گشنیز در سوپ نیز توصیه می شود چون این مواد آنتی اکسیدان دارند، می توانند به بهبود سریع کودک کمک کنند.

راه حل شماره ۹ : مصرف آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها، داروی کشنده باکتری ها هستند که در ۹۰ درصد از عفونت های مجاری تنفسی از جمله آنفولانزا موثر بوده و عفونت های سینوسی را بهبود می بخشند. از آنجا که آنتی بیوتیک ها بر ویروس ها بی اثرند، افتراق عامل به وجود آورنده بیماری توسط پزشک نقش مهمی در استفاده موثر از داروها و التیام بیماری ها دارد.

راه حل  شماره ۱۰ : استفاده از داروهای استروئیدی

برای جلوگیری از تورم و التهاب حنجره در سرفه هایی که اغلب خروسکی هستند، پزشک برای کودک داروهای استروئیدی یا کورتونی تجویز می کند تا کودک بتواند به راحتی نفس بکشد.

راه حل شماره ۱۱ : مراجعه به بیمارستان

در سرفه های ناشی از سیاه سرفه یا سرفه های آلرژیک که کودک به صورت مداوم سرفه می کند امکان دارد نیاز به اکسیژن درمانی باشد که به این ترتیب کودک باید به بیمارستان برده شود. در سرفه های ناشی از جسم خارجی نیز باید به سرعت به بیمارستان مراجعه شود.

راه حل شماره ۱۲ : استفاده از سرم شستشو

از آنجا که سرماخوردگی هایی که عامل آن ویروس است نیاز به آنتی بیوتیک ندارد اگر کودک شما نمی تواند بینی اش را بگیرد از قطره های بینی و سرم شستشو برای تمیز کردن ترشحات و کاهش سرفه او استفاده کنید. این کار را ۲ تا ۳ بار در روز می توانید انجام دهید.

کار دیگری که می توان انجام داد استفاده از کیسه آب گرم است. کیسه آب گرم را روی قفسه سینه کودک قرار دهید تا جریان خون افزایش یابد. علاوه بر این سبب تسکین سرفه او نیز می شود.

راهکار شماره ۱۳ : خوردن شلغم

شلغم، گیاهی با ارزش غذایی بالاست و در درمان آسم و سرفه های خلط دار موثر بوده و میکروب کش و ضد باکتری قوی ای است. در واقع شلغم اثر مفید و موثری در درمان بیماری های تنفسی دارد. از آنجا که امکان دارد کودکان از مزه شلغم خوششان نیاید، والدین می توانند این ماده غذایی را داخل سوپ رنده کنند و آن را به کودکشان بدهند.

راه حل  شماره ۱۴ : واکسن آنفولانزا

از آنجا که کودکان ۶ ماه تا ۵ سال ایمنی ضعیفی دارند، می توان برای پیشگیری از آنفولانزا هر سال کودک را واکسینه کرد. خوشبختانه آنفولانزا واکسنی دارد که توسط سازمان جهانی بهداشت تایید می شود و با تزریق هر ساله آن می توان از این بیماری پیشگیری کرد.

راه حل  شماره ۱۵ : ویتامین های گروه B

کمبود ویتامین ۱۲B هم گاهی منجر به سرفه های مزمن می شود. این ویتامین در تشکیل سلول های خونی و عملکرد بهینه سیستم مغز و اعصاب تاثیر گذار است. در کودکانی  که مبتلا به کمبود این ویتامین هستند، سرفه های مزمن به دلیل ایجاد حساسیت زیاد در نایژه ها التهاب ایجاد می کند. میوه ها و سبزی های تازه از منابع غذایی سرشار از ویتامین های گروه B هستند.

اشتراک گذاری :