مركز خدمات بالینی ، مراقبتی و آموزشی در منزل پارسیان مهرپرور تحت نظارت مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

  • info@mehrparvar.com
  • 021-44442410
اختلال مفصل گیجگاهی فکی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

اختلال مفصل گیجگاهی فکی : علل ، علائم و روش های تشخیص و درمان سندروم TMJ

روش های تشخیص و درمان سندروم (TMJ) – اختلال مفصل گیجگاهی فکی

اختلال مفصل گیجگاهی فکی، یکی از اختلالاتی است که شاید خیلی از افراد به آن برخورد کرده باشند. شاید در هنگام باز و بسته کردن فک، صداهایی از فک شنیده شود. البته در اکثر مواد این یک اختلال موقتی است، اما می تواند بسیار جدی نیز ادامه پیدا کند. دلایل بروز این اختلال چیست؟ اختلال مفصل گیجگاهی چه نشانه هایی دارد؟ راه تشخیص این اختلال به چه صورت است؟ چه روش های درمانی برای آن وجود دارد؟ پاسخ تمامی این سوالات را می توانید در این مقاله از مرکز پارسیان مهرپرور مطالعه کنید.

مفصل گیجگاهی فکی چیست ؟

 مفصل تمپورومندیبولار  (TMJ)  یا مفصل گیجگاهی فکی یک مفصل گوی مانند می باشد که استخوان فک پایین را به استخوان گیجگاهی جمجمه متصل می کند. مفصل گیجگاهی فکی دقیقا جلوی گوش در دو سمت سر شما قرار دارد، توسط ماهیچه ها و رباط های زیادی حرکت کرده و تثبیت می شود. این مفصل همان عامل و مفصلی است که به ما اجازه باز و بسته کردن دهان را می دهد یا اینکه بتوانیم فک خود را از یک طرف به طرف دیگر حرکت دهیم و کارهایی مثل صحبت کردن، خمیازه کشیدن و جویدن را انجام دهیم.

سندروم (TMJ) چیست ؟

این سندروم ، اختلال در مفصل و عضله فک می باشد که اغلب به علت التهاب عصب ها یا آسیب دیدگی آن ها رخ می دهد. مفصل گیجگاهی، نخاع و استخوان فک را به هم متصل می کند. اگر این قسمت باعث آسیب دیدگی شود باعث درد، مشکلاتی در جویدن، باد کردن و ورم اطراف صورت ، صدا کردن فک، دندان قروچه، اختلال در لوله ی یوستاچین ، التهاب عصب، دندان درد، شکستگی ، سردرد میگرنی ، جابجایی مفصل ساختمان فک و بسیاری از مشکلات دیگر می شود. سندروم مفصل تمپورومندیبولار به عنوان اختلال مفصل تمپورومندیبولار نیز شناخته می شود .

علت اختلال مفصل گیجگاهی فکی

مفصل گیجگاهی ترکیبی از حرکات لولایی و کشویی دارد و باعث می شود تا این مفصل در بدن بسیار پیچیده عمل کند. قسمت هایی از استخوان های درگیر در قسمت مفصل با غضروف پوشیده شده اند و بوسیله یک دیسک کوچک جذب کننده ضربات و شوک ها از هم جدا شده اند که طبیعتا باعث حرکت نرم مفصل می گردد. اختلال مفصل فکی-گیجگاهی یا TMJ وقتی اتفاق می افتد که:

اختلال مفصل گیجگاهی فکی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

  • در دوره کهولت سن دیسک دچار فرسایش شود یا از محور مناسب خود خارج گردد
  • غضروف مفصلی در نتیجه التهاب مفاصل یا آرتریت از بین رفته باشد
  • مفصل در اثر ضربه یا حوادثی آسیب دیده باشد

نشانه های اختلال مفصل گیجگاهی فکی

با این حال در اکثر موارد علت اختلال TMJ مشخص نیست. تشخیص علت دقیق اختلال TMJ در یک فرد، اغلب کار سختی است. درد ممکن است ناشی از مشکلات متعددی مثل التهاب مفصل فک یا آسیب آن باشد. برخی از افرادی که به درد فک دچارند، عادت دارند دندان های خود را به هم بسایند، اما بسیاری هم هستند که به اصطلاح دندان قروچه دارند و به اختلال TMJ مبتلا نیستند.در بسیاری از موارد درد و ناراحتی همراه با اختلال TMJ می تواند با مراقبت از خود یا درمان های غیر جراحی، کاهش یابد. به خصوص در سالمندان در موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی ضرورت پیدا کند.

فاکتورهای خطر

اختلال TMJ اکثرا بین زنان سنین ۲۰ تا ۴۰ سال شایع است، اما ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند حتی رد دوره سالمندی یا نوجوانی . جفت نشدن دندان‌ها روی هم، ساییدن دندان‌ها که به مفصل فشار زیاد وارد می‌کند، استرس، آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت مفصلی و دیگر بیماری‌های اتوایمیون، جویدن زیاد آدامس و لیگامان‌های کشیده شده مفصل سبب می‌شود فک در موقعیت بدی قرار گیرد.

شیوه تشخیص و درمان

دندانپزشک می‌تواند با اطلاعات پزشکی که به او می‌‌دهید و معاینه دهان، سر، صورت، گردن و فک (باز و بسته کردن دهان و مشاهده حرکات فک، مشاهده دامنه حرکتی فک، وارد آوردن فشار بر نواحی اطراف فک و تعیین نقاط درد یا ناراحتی) یا گاهی اوقات با استفاده از تجویز رادیوگرافی‌های خاص به شما کمک کند. در صورت نیاز سی تی اسکن که تصاویر جزئی از استخوان های درگیر در مفصل می دهد و ام-آر-آی که مشکلات دیسک را نشان می دهد، تجویز می شود.

علت‌های دیگر ایجاد کننده درد مثل عفونت‌های سینوس، عفونت‌های گوش، انواع سردردها و مشکلات دندانی و لثه‌ای نیز باید بررسی شود. در برخی مواقع ممکن است قرار گرفتن در هوای سرد این بیماری ها را تشدید کند. لازم به ذکر است که برای این مشکل طیفی از درمان وجود دارد. پیشنهاد می‌شود از آسان‌ترین، کم‌هزینه‌‌ترین و کم‌خطرترین درمان شروع کنید.

درمان‌های خانگی

کارهایی وجود دارد که می توانید به تنهایی برای کمک به تسکین علائم TMD انجام دهید. پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که برخی از این درمان ها را با هم امتحان کنید.

افزایش گردش خون در مفصل گیجگاهی فکی

برای افزایش جریان خون در ناحیه فک کارهای مختلفی می توانید انجام دهید؛ می توانید از گرمای مرطوب یا کمپرس سرد در دو طرف فک استفاده کنید. بسته به نوع سیستم بدن و سن و سال افراد برای برخی گرما اثر بیشتری دارد و برای بعضی دیگر سرما. شما می توانید با تجربه متوجه شوید که کدام روش برای شما موثرتر است. روش دیگر ماساژ دادن موضع است. اگر بتوانید با این روش ها گردش خون ناحیه را تقویت کنید می توانید برخی از مشکلات سندرم مفصل گیجگاهی فکی را کاهش دهید.

پرهیز از خوردن غذاهای سفت

به خصوص در افراد مسن تر باید از خوردن غذاهای سفت پرهیز کنند. اگر داخل یا اطراف فکتان دچار ناراحتی و درد شده اید باید مدتی به این مفصل استراحت دهید؛ رژیم غذایی خود را برای مدتی به غذاهای نرم و مایعات محدود کنید و اثر آن را امتحان کنید.

روی مفصل آسپرین بمالید

آسپرین داروی بسیار موثری برای اختلالات مفصل و عضله می باشد. روی مفصل دردناک آسپرین بمالید و چند دقیقه بعد با حوله داغ روی فک ماساژ دهید و حتما متوجه تسکین درد خواهید شد.

وضعیت بدن را کنترل کنید

اگر شرایط کاریتان به گونه ای است که پشت میز کار میکنید٬ وضعیت بدن را در طول روز کنترل کنید. به عنوان یک قانون کلی در مورد طرز نشستن یا ایستادن٬ باید بدانید که چانه شما باید بالای ترقوه باشد و گوش ها نباید فاصله زیادی از سر شانه ها داشته باشند. شاید بهتر باشد که بدانید  تحقیقات نشان داده بسیاری از کسانی که مشکل سندروم مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) دارند دچار کمر درد نیز می باشند و بین این دو مساله ارتباط وجود دارد.

دامنه حرکت فک را محدود کنید

بهتر است در این هنگام که درگیر این مشکل هستید تا جایی که ممکن است دهان خود را زیاد باز نکنید. حتی هنگامی که احساس میکنید می خواهید خمیازه بکشید با قرار دادن مچ دست زیر چانه٬ باز شدن دهان را محدود کنید.

ترک هفت عادت غلط!

برای غلبه بر سندروم TMJ باید خیلی از عادات غلط را کنار بگذارید. ترک کردن کارهای زیر می تواند به شما کمک کند:

  1. – نگه داشتن گوشی تلفن بین چانه و شانه
  2. – قرار دادن دست بر زیر چانه برای مدت طولانی
  3. – پوشیدن کفش های پاشنه بلند برای مدت طولانی
  4. – خوابیدن روی شکم در حالی که سرتان به یک طرف چرخیده است.
  5. – حمل کردن کیف سنگین با بند بلند بر روی شانه برای مدت طولانی
  6. – انجام کارهایی از قبیل رنگ کردن سقف خانه که نیاز به نگاه کردن طولانی به بالای سر دارد.
  7. – به پشت خوابیدن در حالیکه سر با یک زاویه تند بالا قرار گرفته و در حال مطالعه یا تماشای تلویزیون هستید.

فعالیت های ممنوعه در اختلال مفصل گیجگاهی فکی

  • آواز خواندن با صدای بلند ممنوع
  •  از حرکات فکی وسیع جلوگیری کنید.
  •  آدامس جویدن که مدام فک را درگیر میکند ممنوع
  • هنگام خمیازه کشیدن زیر فک خود را بگیرید تا زیاد باز نشود.
  • به پشت یا به یک سمت بخوابید. اگر روی شکم بخوابید و یک سمت صورتتان را روی بالش بگذارید، بدون شک مشکلات فکی شما تشدید می‌شود.
  • سیب، هویج و خوراکی‌های سفت را گاز نزنید، آنها را به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کنید یا رنده کنید تا جویدنش آسان تر شود و فشار زیادی رو به فک نیاورد .
  • اگر طولانی مدت از تلفن استفاده می‌کنید، گذاشتن تلفن بین شانه و عضلات گونه، فشار زیادی بر گردن و مفصل فکی وارد می‌کند. بنابراین از هندزفری استفاده کنید.
  • تکنیک‌های کاهش استرس را فرا بگیرید. حواستان باشد در شرایط استرس، دندان‌ها را به هم نفشارید و کاملا به این موضوع آگاه باشید .البته این حرکت گاهی در خواب به صورت غیر ارادی صورت میگیرد

درمان اختلال مفصل گیجگاهی فکی

درمان اختلال اگر از این درمان‌ها نتیجه مطلوب نگرفتید:

– دارو درمانی

گاهی ممکن است بنا به صلاحدید دندانپزشک متخصص از داروهای کوتاه‌مدت یا ضدالتهاب‌ها، مسکن ها، شل‌کننده‌های عضلانی یا ضد افسردگی استفاده کنید.

درمان اختلال مفصل گیجگاهی | مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور

داروهای مصرفی به هنگام اختلال مفصل گیجگاهی فکی

در درمان سندروم مفصل گیجگاهی فکی داروهای زیر تجویز می گردد:

  • تزریق استروئید: بکلومتازون
  • داروهای خواب آور : دوکسپین
  • بنزودیازاپین‌ها : دیازپام، کلونازپام، آلپرازولام یا زاناکس
  • داروهای درد عصبی : گاباپنتین، توپیرامات،  لوتیراستام، پرگابالین
  • داروهای ضد درد : هیدروکودون و استامینوفن، اکسیکودون و استامینوفن
  • داروهای ضد التهابی : نابومیتون (رلفن)، ملوکسیکام (موبیک)، سلکوکسیب
  • آرام بخشهای عضلانی : متاکاسلون (اسکلاکسین)، سیکلوبنزاپرین (فلکسیریل)
  • داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای : نورتریپتیلین آمیتریپتیلین،  دزیپرامین ایمیپرامین

– تثبیت‌سازی با اسپلینت

ممکن است نیاز باشد از گارد دهانی استفاده کنید این گارد برای فرد سالمند بسیار کمک کننده می باشد . (به‌صورت کوتاه‌مدت و تحت نظر پزشک)

– درمان‌های فیزیکال‌تراپی

استفاده از لیزر سرد (اولتراسوند)، گرما و سرما درمانی و…

– تزریق بوتاکس

بی‌دردی سه تا هشت ماه برای بیمار فراهم می‌کند که نتایج آن هنوز در دست تحقیق و بررسی است.

درمان‌های گسترده‌تر شامل درمان‌های جراحی مفصل یا استفاده از پروتز مفصلی که اگر تغییرات مفصلی غیرقابل بازگشت و علائم پایداری در مفصل مشاهده شود، ممکن است مورد نیاز باشد.

خلاصه مطلب اختلال مفصل گیجگاهی فکی

مفصل TMJ فک پایین را به جمجمه متصل می کند و مسئول حرکت فک هنگام غذا خوردن و صحبت کردن است. آرتروز، مشکلات فکی مادرزادی، فرسایش مفصل فک، استرس، رژیم غذایی نامناسب، کمبود خواب از عوامل ایجاد اختلالات مفصل گیجگاهی- فک است. اختلال مفصل فک معمولا با علائمی همچون درد فک و عضلات آن، درد صورت و گردن، گرفتگی فک، حرکت محدود فک و قفل شدن فک همراه است. علت اختلالات فک توسط معاینه فیزیکی، سی تی اسکن، اشعه ایکس و ام ار ای تشخیص داده می شود.

رژیم غذایی نرم، کمپرس گرم و سرد، اسپیلنت های دندانی، طب سوزنی، بیوفیدبک، TENS، اولتراسوند تراپی، لیزر سرد و تزریق کورتون از روش های غیر جراحی هستند که به درمان اختلالات فک کمک می کند. در برخی مواقع ممکن است نیاز به جراحی باشد. همچنین برخی از ورزش ها می تواند به درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فک کمک کند و باعث باز شدن بیشتر دهان شود.

اشتراک گذاری :