مواد غذایی مورد نیاز سالمند – پرستاری از سالمند
در این مقاله به بررسی مواد غذایی مورد نیاز سالمند – پرستاری از سالمند
دوران سالمندی پدیده طبیعی است که به مرور زمان با تغییرات فیزیولوژیک در افراد همراه است. روند این تغییرات در افراد گوناگون روندی یکسان دارد و معمولا به یک شکل است ولی سرعت این تغییرات در افراد تفاو ت دارد. در واقع پیری کاهش قوای روانی و جسمی است که در اثر گذشت زمان اتفاق می افتد و یک فرآیند طبیعی از تغییرات مربوط به زمان است که با تولد شروع شده و در سراسر زندگی ادامه مییابد.
سالمندان از گروههای آسیب پذیر جامعه هستند که به مراقبتهای ویژه نیازمندند. مراقبت از سالمندان به آگاهیهای زیادی نیاز ندارد. اگر اطرافیان، افراد خانواده و فرد سالمند بعضی از نکات را بدانند و رعایت کنند، میتوان از بسیاری از حوادث ناگواری که برای سالمندان رخ میدهد پیشگیری کرده و شرایطی را فراهم ساخت که سالمند خود را در خانواده فرد مفیدی احساس کرده و سربار نداند.
تغذیه در سالمندان
پیر شدن و سالمندی باعث کاهش تدریجی فعالیتهای فیزیکی و افزایش بیماریهای مزمن همراه میشود. بهبود تغذیه و مراقبت از سالمند تا حد زیادی قادر است از بروز این مشکلات در سالمندی جلوگیری کند و یا آنها راکمتر کند. به همین دلیل یکی از مسایل مهم سالمندان وضعیت تغذیه آنهاست.
نوع تغذیه در دوره سالمندی بسیار مهم است زیرا اضافه وزن، فشارخون بالا، چربی خون بالا و قند خون بالا از مشکلات شایعی هستند که تغذیه صحیح به کنترل آنها کمک میکند. به علاوه با افزایش سن، توده عضلانی و سوخت و ساز بدن در سالمندان کاهش مییابد، مصرف غذا کمتر میشود و تغییراتی در بدن سالمندان ایجاد میشود که احتمال سوء تغذیه را بیشتر میکند.با یک تغذیه سالم، میتوان خطر ابتلا به بیماریها را درسالمندان کاهش داد.
نیازهای تغذیهای در سالمندان
نیازهای تغذیهای به موازات افزایش وزن در سالمندان تغییر میکند. ممکن است در این دوره نیاز به برخی از مواد مغذی در سالمندان افزایش یابد در حالی که نیاز به برخی دیگر کاهش یابد.
نیازها عبارتند از:
انرژی
نیاز به انرژی با بالارفتن سن کاهش مییابد که این به علت فعالیت بدنی کمتر و کاهش توده عضلانی در سالمندی است. در صورت دریافت بیشتر از نیاز انرژی مشکلات و عوارضی مانند چاقی، فشارخون و بیماریهای قلبی عروقی برای سالمند ان به وجود می آید.
پروتئین
نیازهای پروتیینی با بالارفتن سن تغییری نمیکند ولی اغلب به علت کاهش انرژی دریافتی و تغییر ذائقه به مقدار کافی در سالمندان تامین نمیشود. بنابراین باید به تامین مناسب مقدار مورد نیاز مواد پروتئینی در دوره سالمندی توجه داشت.
کربوهیدرات
مانند تمام سنین در سالمندی نیزبرای سالمندان توصیه میشود که کربوهیدرات بیش از نیمی از انرژی دریافتی را تشکیل دهد. فیبر غذایی به مقدار ۲۰ تا ۳۵ گرم روزانه درسالمندان توصیه میشود.
چربی
سالمندان سالم، میتوانند حداکثر ۳۰ درصد از کالری روزانه خود را از چربی دریافت کنند. مقدار چربیهای اشباع نباید بیش از ۸ تا ۱۰ درصد انرژی روزانه را در سالمندان تشکیل دهد. باید مقدار کلسترول دریافتی سالمندان کنترل شود تا زیاد از حد مقدار مصرف نشود.
مقدار مایعات مورد نیاز بدن سالمندان
از مسایل مهم در سالمندان دریافت کردن مایعات کافی است. در دوران سالمندی سه تغییر عمده موجب افزایش احتمال کم آبی بدن میشود: کاهش حجم آب بدن، کاهش توانایی تغلیظ ادرار بهوسیله کلیهها و کاهش احساس تشنگی
کمبود آب در بسیاری از سالمندان ممکن است علائمی به صورت خشکی لبها، گود افتادن چشمها، تب، یبوست، کاهش حجم ادرار و تهوع باشد بنابراین مصرف کافی آب و مایعات در دوران سالمندی اهمیت ویژهای دارد. فرد سالمند باید برای جلوگیری از کم آب شدن بدن روزانه حداقل شش تا هشت لیوان مایعات و ترجیحا آب ساده بنوشد.
ویتامینها و مواد معدنی در سالمندان
نیاز به ویتامین D ، ویتامین B12و کلسیم در سالمندان تغییر میکند.
مشکلات مربوط به تغذیه در سالمندان
مشکلاتی که بر چگونگی تغذیه سالمندان تاثیر میگذارند به سه دسته اصلی طبقهبندی میشوند: مشکلات روحی و روانی در سالمندان، مشکلات مربوط به شرایط زندگی و مشکلات جسمی در سالمندان. ممکن است سالمند که تنها زندگی میکند آشپزی بلد نباشد یا توان انجام این کار را نداشته باشد. که در این صورت بهتر است بر اشون مراقب یا پرستار گرفت تامشکلی به وجود نیاید.
تحرک بدنی در سالمندان
معمولا دلیل بالا رفتن سن و یا به دلیل بروز برخی از بیماریها توانایی تحرک بدنی در سالمندان کم میشود. در چنین شرایطی تلاش برای تهیه غذا ممکن است به کاری سخت تبدیل شود که در اینصورت میتوانیم مراقب یاپرستاربراشون بگیریم تا سالمند به خاطر کم تحرکی به بیماری مبتلا نشوند.
کاهش سوختوساز در بدن سالمندان
همزمان با تغییرات ناشی از افزایش سن به ازای هر سال پس از ۴۰ سالگی سوخت و ساز بدن کم میشود. به همین دلیل اگر سالمندان به خوردن غذا مثل قبل به مقداری که قبل از سالمندی و در دوران جوانی عادت داشتهاند، ادامه دهند اضافه وزن پیدا خواهند کرد. کم شدن تحرک بدنی این اضافه وزن را تشدید میکند.
به دلیل تغییرات دستگاه گوارش اغلب ترشح اسید معده کاهش پیدا میکند. کاهش اسید معده هضم و جذب بعضی از ویتامینها و املاح مهم را در سالمندان مشکل میکند و ممکن است سالمند شما به کمبود آنها مبتلاشود. ویتامینهایی مانند ویتامین B6 وB12و اسید فولیک از این گروه هستند. این ویتامینها در تامین انرژی و حفظ هوشیاری ذهنی، تامین سلامت سیستم گردش خون و تقویت حافظه سالمند نقش اساسی دارند.
تأثیر عوامل روانی بر تغذیه سالمندان
عوامل روحی و روانی مانند تنهایی و افسردگی بر تغذیه سالمندان تاثیر میگذارد. در بعضی از افراد سالمند این مشکلات موجب نخوردن غذا و در بعضی سبب پر خوری میشود. اگر از این بابت فشار روحی در سالمند احساس میکنید ازیک پرستار یا مراقب بخواهیم تا از سالمند ما مراقبت کنند که خدایی نکرده تنهایی و مشکلات روحی روانی باعث کند شدن در بهبود وضعیت سالمند نشه یا دچار بیماریهای دیگرنشوندمثل بیماریهای گوارشی و… .
کلام آخر :
سالمندی دوران حساسی است که می توان با برنامه ریزی در خصوص جنبه های مختلف زندگی سالمندان مشکلات این دوران را کم کنیم.